Alınan bilgilere göre CHP, dilekçesinde darbe girişiminin askerî disiplin suçu olduğu tezini işleyecek. Ancak hukukçular bu görüşün, askerî yargının görev alanının daha da genişletilmesi anlamına geldiğine dikkat çekiyor.

Darbenin Askerî Ceza Kanunu'nda bulunmadığını vurgulayan hukukçular, CHP'nin tezini darbelerin yargılanmaması olarak yorumluyor. Darbe girişiminin kesin olarak sivil yargının alanına girdiğini belirten eski Anayasa Mahkemesi Raportörü Prof. Dr. Mehmet Turhan, "Darbe askerî yargı içine girerse darbeye karışanlar hiçbir zaman denetlenemeyecek demektir. CHP'nin gerekçesi saçma sapan." diyor.

Milliyet Gazetesi yazarı Fikret Bila, dün CHP'nin iptal davası gerekçelerini yazdı. Bila, CHP'nin yasanın uygulanması sırasında askerî yargı ile sivil yargı arasında çıkabilecek yetki çatışmasına işaret edeceğini ve düzenlemenin Anayasa'nın 2. maddesindeki hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu savunacağını belirtti. Dava dilekçesinde darbe girişiminin askerî suç olduğunun vurgulanacağını anlatan Bila, şöyle devam etti: "CHP'nin yaklaşımına göre, darbe girişimi her şeyden önce bir disiplin suçu niteliği taşıyor. Bazı askerlerin bir araya gelerek anayasal düzene karşı darbe yapma girişiminde bulunmasının, emir-komuta zinciri açısından disiplinsizlik olduğu ve askerî mevzuatta disiplin suçlarının askerî suç olarak tanımlandığı üzerinde durulacak."

CHP, askerî yargı ile sivil yargı arasında yetki çatışması çıkacağı iddiasında. Ancak bu tez gerçekçi değil. Çünkü düzenleme halen askerî yargı ile sivil yargı arasında görev yönünden tartışması yapılan suçların adli yargının görev alanına girdiğini belirterek, askeri ve sivil yargı arasındaki uyuşmazlıklara nokta koyuyor. Ayrıca mevcut kanunların uygulanması sırasında mahkemeler arasında pek çok uyuşmazlık çıkıyor. Bu durumda Uyuşmazlık Mahkemesi, son kararı veriyor. Düzenlemenin iptal edilmemesi halinde, çıkacak uyuşmazlıklara bu mahkeme bakacak.

Düzenleme, Anayasa'nın demokrasi ve hukuk devleti ilkelerine aykırı değil. Gelişmiş Avrupa Birliği ülkelerinin çoğunda askerî yargı yok. Olan ülkelerde ise disiplin mahkemeleri şeklinde işliyor.

CHP'nin 'darbe teşebbüsü disiplin suçu' iddiası yürürlükteki düzenlemelere aykırı. Ergenekon kapsamında yürütülen darbe teşebbüsü suçu, 5237 sayılı TCK'da 'anayasal düzene karşı suçlar' olarak biliniyor. TCK'nın 309, 311, 312, 313, 314. maddelerinde düzenlenen bu suçların, 765 sayılı TCK'daki karşılığı 147, 148, 168. maddeler. Darbe teşebbüsü suçları, 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu'nda da askerî suç olarak düzenlenmemiş. ACK'dan TCK'ya atıf yapılan suçlar arasında da yer almıyor. Sarıkız ve Ayışığı darbe planları Ergenekon soruşturması kapsamında adlî yargıda soruşturuluyor. CHP'nin darbe teşebbüsünü disiplin suçu görmesi 12 Eylül darbecilerini yargılama girişimine de ters düşüyor. CHP, Anayasa'nın geçici 15. maddesinin kaldırılmasını önermişti.

Prof. Dr. Mehmet Turhan, CHP'nin gerekçelerini 'saçma sapan' şeklinde değerlendirdi. Düzenlemenin hukuk devleti ilkesine aykırı olmadığının altını çizen Turhan, şöyle devam etti: "Anayasa'nın 145. maddesi kötü yazılmış. Anayasa Mahkemesi maddeye lâfzî (sözel) bakarsa aykırılık bulabilir. Ama işin ruhuna bakarsa Anayasa'ya uygun bulur. Düzenleme hukuk devleti ilkesine de aykırı değil. Lafza değil işin ruhuna bakmak gerekir. İşin ruhu da şu: Anayasa'mız demokratik hukuk devleti olduğumuzu söylüyor. Bununla çağdaş demokrasiyi anlıyoruz. Avrupa'daki bütün demokrasilerde darbe teşebbüsü sivil yargı tarafından yargılanıyor. Askerî yargının görevi disiplinle sınırlı."

Deniz Baykal'a göre Anayasa'ya aykırılık gizleniyor

CHP lideri Deniz Baykal, seçim kazandıkları yerlere yaptığı ziyaretleri sürdürüyor. Dün Ankara'nın Sarıyar ve Karasar beldesindeki etkinliklere katılan Baykal, gazetecilerin sorularını cevapladı. Baykal, yargı reformuyla ilgili bir soru üzerine konuyu Anayasa Mahkemesi'ne götüreceklerini söyledi. Baykal, "Asgari bir hukuk kültürüne sahip olan herkesin bu yasanın Anayasa'ya aykırı olduğunu görmemesi mümkün değildir. Bu kadar açık bir gerçeğin gizlendiğine tanık olduk. Koca koca siyasetçiler, koca koca adamlar, nasıl bunları söyleyebilirler?" dedi.

SHP, sivilleşmenin sürmesini istedi

Türkiye'nin AB taahhütleri arasında yer alan iki maddelik yargı reformuna SHP'den destek geldi. SHP Genel Başkanı Hüseyin Ergün, Parti Meclisi toplantısından sonra yaptığı açıklamada, yürürlüğe giren yasayı ilerleme olarak kabul ettiklerini ve olumlu bulduklarını söyledi. Ergün, daha ileri adımlar önerdi: "Askerî mahkemelerin yalnızca askerî disiplin mahkemesi olarak bulunabileceğini, diğer askerî mahkemelerin, Askerî Yargıtay'ın sivil mahkemeler şekline dönüştürülmesini ve disiplin mahkemesinden başka bir askerî mahkeme olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Ülkede yargı birliğinin sağlanması için tek yargıtay olmalı."

15 baro temsilcisinden tam destek

Van Barosu Başkanı Avukat Ayhan Çabuk başkanlığında toplanan 15 ilin baro temsilcisi, askere sivil yargı yolunu açan değişikliği 'olumlu' buldu. Toplantı sonrası açıklama yapan Çabuk, düzenlemenin Türkiye'nin demokratik bir hukuk devleti olma yolunda önemli bir adım olduğunu söyledi. Çabuk, daha ileri bir adım atılarak, askerî yargının disiplin yargılamaları dışında bütünüyle sivil yargı sistemi içerisine alınması gerektiğini ifade etti. Çabuk, baroların sivilleşme sürecini koordinasyon içerisinde takip edeceklerini dile getirdi. Toplantıya Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van Barosu temsilcileri katıldı.

Zaman