Çocuklar olumsuzluklardan ne kadar uzak kalır ve güzel örnekleri görerek büyürse sevgi ve merhamet de o derece yer bulur. Çocukların hayvanlara ve çevrelerine karşı acımasız davranışları dikkatle izlenmeli.

İnsanı insan yapan bütün hasletler merhamet ve vicdan duygularının iyi gelişmesiyle güçlenir. Bu da anne-babanın çocuğuna vereceği iyi bir bakım ve eğitim ile başlar. İnsanda var olan merhamet ve vicdan duyguları hem korunmalı hem de sağlıklı çevresel ve sosyal ilişkiler ile geliştirebilmelidir. Çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanması anne ve babasıyla sevgi ve güvene dayanan bir iletişim içinde olması ve zararlı alışkanlıklardan korunması merhamet ve vicdan duygularının hassasiyetini sağlar.

İyi bir bakım neden önemlidir?

İnsan, biyopsikososyal bir varlıktır. Duygu ve düşünce ve davranış sisteminin düzgün çalışması sağlıklı bir biyolojik yapıyı da gerektirir. Bu yapının iyi bir bakım ve sağlıklı çevre ile korunması gerekir. Biyolojik yapının korunması başa çıkılabilecek kadar strese maruz bırakılmayı da gerektirir. Duygu ve düşünce sisteminin bozulması duygu düşünce ve davranış bozukluklarına yol açar, dürtü bozuklukları görülür ve kişi vicdan ve merhamet duygularını tam olarak hissedemez.

Anne-babanın iletişimi önemli midir?

Vicdan ve merhamet duygularının yetersiz olduğu psikopatik kişilik (antisosyal kişilik bozukluğu) paranoit bozukluk (aşırı şüpheci kişilik) gibi kişilik bozukluklarının temelleri daha anne karnında ilk günlere kadar izlenebilmektedir. Annenin sağlıklı olması ise babayla sevgi ve saygıya dayanan huzurlu, uyumlu bir beraberlikle de yakından ilişkilidir. Eşiyle uyum içinde olmayan kişilerde bilhassa kadınlarda depresyon sıklıkla görülmektedir. Bunun için çocuğun vicdan ve merhamet duygularının gelişmesinde olumsuz durumlar da önlenmeye çalışılmalıdır.

Anne-baba depresyondaysa çocukta ne tür eksiklikler görülür?

Temel ihtiyaçlarının zamanında karşılanması kadar sevgi ve ilgi ihtiyaçlarına, ıstıraplarına, acılarına karşı da duyarlı olunması, onun da duyarlı bir birey olmasını sağlar. Bunu yaparken sürekli anne-babanın ve çevresindekilerin beden dilini anlamaya çalışır ve kendi beden dili de buna yönelik olarak gelişir. Böylece akademik zekâ ile birlikte dugusal zekâ da gelişir. Anne-baba depresyondaysa derin düşüncelere dalabilir ve böylece çocukla etkileşim ya kesintili olur ya da ciddi eksiklikler, yoksunluklar görülür.

Eksikliklerin telafisi mümkün mü?

Çocuğun gelişiminde bazı kritik dönemler vardır ki bu dönemde gerek biyolojik gerekse psikolojik eksikliklerin daha sonra telafisi mümkün değildir. Ancak anne yerine anneye destek olan kişilerin sevgi ve ilgisi kısmen ihtiyacı karşılar. Yine anne-baba tarafından da sağlığa kavuştuktan sonra zararın neresinden dönülürse kârdır. Psikolojik hastalıklar bazen anne-babanın sinirli, gergin olup eğitimde bilhassa ceza verirken aşırıya gitmesine de yol açmaktadır. Bu da çocukta travmalara yol açıp vicdan ve merhamet duygularını olumsuz şekilde etkiler.

Çevreyle etkileşiminde ne yapmalı?

Çocuğun temiz, sağlıklı bir doğal çevre içinde yetişmesi önemlidir. Hayvanlara karşı çocukta görülen bir problem (hayvanlara acımasız davranmak gibi) ya da aşırı korku varsa nedenleri mutlaka araştırılmalıdır. Yine gelişim süreçlerine uygun bir sosyal çevre ile arkadaşlık ve kardeşlik ilişkileri önemli bir yer tutar. Kardeş ve arkadaşlarına karşı acımasız davranışları varsa bunların nedenleri de çocuğun karşılanmamış ihtiyaçları ve geçirdiği travmalar başta olmak üzere araştırılmalıdır.





zaman