Sergi hakkında bilgi veren Müze Yöneticisi Şennur Şentürk, 31 Ağustos 2008 tarihine kadar görülebilecek serginin çok kıymetli eserlerin yer aldığı 9 ayrı koleksiyondan oluştuğunu, yaklaşık 500 adet kağıt para ve ilgili materyallerin sergileneceğini söyledi.

"Koleksiyonların içinde dünyada ilk defa görülecek çok değerli en az 10 tane kağıt para var" diye konuşan Şentürk, bunların arasında en değerlisinin Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk el yazması kaimesi olduğunu anlattı.

Sergi kuratörü Güçlü Kayral da sergi ile kağıt parayı öne çıkararak ekonomi tarihine vurgu yapmayı hedeflediklerini belirterek, sergide cumhuriyetin kuruluş yılları, çok partili dönem, İsmet İnönü dönemi, enflasyon ile birlikte paraların küçülmesi, sıfırların gelmesi, liranın ortadan kalkarak milyon liralara geçilmesi gibi dönemlerin yansıtıldığını aktardı. Dünyada kağıt para uygulamasının 1600'lerin sonunda, Osmanlı'da ise Abdülmecit döneminde, 1840'lı yıllarda başladığını anımsatan Kayral, dünyadakinden farklı olarak kağıt paranın Osmanlı'da iç borçlanma aracı olarak kullanılmaya başlandığını söyledi.

Serginin en önemli parçalarının el yazması kaimeler ve nadir bulunan faizli kaimeler olduğunu dile getiren Kayral, bugünkü değeri 360 kilogram altın olan en büyük kupürlü Osmanlı lirası 50 bin liranın da görülebileceğini belirtti. Bunların yanı sıra İngilizler'in Osmanlı ekonomisini baltalamak için çıkardıkları sahte paralar, Gelibolu çıkarması ve ardından İstanbul'a geçişte kullanılması için çıkartılan paraların sergi kapsamında bulunduğunu vurgulayan Kayral, "Bu sadece teknik bir sergi değil. Halka hitap etmeyi düşündük. Kurgumuz da öyle. Sadece bakmak değil, biraz okumak gerekiyor. Ancak sergiyi gezerken bu okuma eminim ziyaretçilerimize çok büyük haz verecektir" diye konuştu.

"İmparatorluktan Cumhuriyete Kağıt Paranın Öyküsü" adlı sergide, dünyada tek örneği bulunan el yazması ve faizli kaimeler, ordu kaimeleri, belediye paraları, çok dilli paralar, kilise paraları, Atatürk ve İnönü resimli paralar görülebilecek.

Tarihe tanıklık etmiş her bir paranın ayrı bir hikayesinin olduğu sergide, İngiliz Gelibolu işgal paraları da bulunuyor.

İngiliz Savaş Konseyi tarafından Osmanlı ekonomisine darbe vurmak üzere bastırılan 10 liralık banknotların hikayesi de sergide yer alıyor.

KALPAZAN İNGİLİZLER

1. Dünya Savaşı sırasında İngilizler, Osmanlı ekonomisine darbe vurmak için sahte 10 liralık banknotlar bastırdı. 28 Mart 1334 tarihli bu paranın İngiliz Savaş Konseyi'nce basıldığı çeşitli yayınlarca ortaya çıkarıldı. Gerçeğinden ayırt etmenin oldukça zor olduğu bu sahte paranın kağıdı daha kalın, ayrıca arka yüzde bulunan küçük kupür yazıları ters basılmıştı.

PARA TAŞIYAN

GEMİ BATTI

Kağıt para basma teknolojisine sahip olmayan Türkiye, uzun yıllar yüksek maliyetlere katlanarak bu paraları ithal etmek zorunda kaldı. Hava yolu taşımacılığının gelişmediği 1930'lu ve 40'lı yıllarda bu paralar deniz yolu ile taşınıyordu.

15 Mart 1940 tarihinde Londra'daki bir şirkete 40 milyon adet 50 kuruşluk banknot sipariş edildi. Parayı taşıyan "Yorkshire" adlı gemi, mola verdiği Yunanistan'ın Pire Limanı'nda Alman savaş uçakları tarafından batırıldı. Su yüzüne çıkan, savaş yıllarının prestijli Türk banknotları yağmalandı.

Yunan hükümetinin ele geçirebildiği banknotlar Türkiye'de imha edilse de tedavülde olmayan bu banknotlar Yunan tüccarlar tarafından olaylardan haberi olmayan doğu illerinde halka verildi. Ankara Hükümeti, 1945 yılına dek piyasada dolaşan bu banknotları toplayabilmek için yoğun uğraş verdi.