İşgal rejimine 48 yıl uşaklık eden Arad, ‘sayısız dramatik an yaşadığını ve en önemli noktanın, Azerbaycan'a seyahat ettiğinde yaşadıkları olduğunu ve bu süreçte de kamu hizmetinin sonuna doğru geldiğini’ söylüyor. İlham Aliyev’in Mahmut Abbasla birebir benzediğini söyleyen Arad’ın verdiği röportaj şöyle:

"En heyecan verici an, Temmuz 2009'da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile oldu. En eski Yahudi kabilelerinden bazılarının yaşadığı Bakü'de konuştuk. Kibar sözler söyledik. Hazar Denizi'nin güneyindeki Yahudilerin tarihinden bahsettik. Ona Yahudi kutsamasını okuyabilir miyim diye sordum. Bana ne anlama geldiğini sordu, ben de açıkladım ve 'Tabii ki' diye cevap verdi. Yanımda Başkan Şimon Peres ve Altyapı Bakanı Uzi Landau vardı. "Kutsanmış sanat sen, Tanrımız, Evrenin Kralı, ete ve kana onur veren tanrımız." (diye okudum) Oradaki herkes "Amin" dedi.

Uzi Arad, The Jerusalem Post'un baş siyasi muhabiri Gill Hoffman'a verdiği röportajda şöyle anlatıyor."Orada duruyorsunuz, İsrail'in resmi temsilcisi olarak, birçok İsrailli atanın geldiği ülke, kendinize ,'Tanrım, ne tarihi bir an.' Bu duyguyu tarif edecek kelimem yok" diyorsunuz.

Muhabir: Şimdi neredeyiz ve onlarca yıllık açık ilişkileri göz önünde bulundurarak ilişkilerimizin nereye gitmesini bekliyorsunuz?

‘Bağımsızlıklarını geri kazandıkları 1991'den itibaren onlarla tam ilişkilere girmeye karar verdik. Bildiğiniz gibi İsrail, 7 Nisan 1992'de Azerbaycan ile diplomatik ilişkiler kuran ilk devletlerden biriydi. Sorunuzu cevaplamak için öncelikle şunu söylemeliyim ki, Müslüman bir ülke ile diplomatik ilişkiler kurmak ve ilişkileri devam ettirmek çok basit değildir. Sadece Azerbaycan halkının çoğunlukla Müslüman olması değil, aynı zamanda ülkenin İran'ın komşusu olması da zorlayıcı. Ancak hikayenin iyi tarafı, Azerbaycan'ın özellikle İlham Aliyev'in üst düzey hükümet yetkililerinin İslam'a karşı herhangi bir sempati duymamaları ve başından beri İsrail ile ikili ilişkileri takdir etmeleridir.’

Uzi Arad, Binyamin Netanyahu'nun kıdemli danışmanıydı. 2009-2011 yılları arasında Netanyahu'nun ulusal güvenlik danışmanlığını Mossad gazisi olarak adlandırılan Arad yaptı.

Arad şöyle anlatıyor: ‘Bakü'deki İsrail büyükelçiliğinde altı aylık özel bir görevdeydim. İlham Aliyev'in Yahudi bir erkek arkadaşı olduğunu bildiğim Emin Ağalarov ve bizzat tanıdığım kızı Leyla vardı. Erkek arkadaşının annesine oğlunun Yahudi olduğunu açıkça beyan etmemesinin daha iyi olduğu söylendi. Jared Kushner ile çok iyi ilişkileri var. Dürüst olmak gerekirse, hahamlarımız Leyla'nın Yahudiliğe geçmesine izin verseydi, bunu onurla yapardı. Ama sorunuza dönersek, tam olarak olmak istediğimiz yerde olduğumuzu ve hedeflerimizin çoğunu başardığımızı ve geri kalanına yakında ulaşılacağını düşünüyorum.’

Muhabir: Hedeflerimize ulaştığımızı iddia ediyorsun. Neydi onlar? Başından beri Azerbaycan'dan ne istedik?

‘Son 24 yılda NATO himayesinde ve Türkiye ile yakın işbirliği içinde 50'den fazla üst düzey İsrailli komutan Azerbaycan'ın askeri yapısını yeniden inşa edebildi ve organize etmeyi de başardı. Azerbaycan'a askeri silah satışı, gelişmiş insansız hava aracı üretim tesislerinin inşası, Azerbaycan'ın üst düzey ordu komutanları için 146 eğitim kursu düzenlenmesi ve Hazar Denizi, güney Azerbaycan ve Ermenistan sınırları boyunca çok sayıda gizli yıllık ortak askeri tatbikat düzenlenmesi Tel Aviv ile Bakü arasındaki başlıca işbirliği alanları arasındadır. Böyle bir ilişkimiz olan başka herhangi bir ülkenin adını söyleyebilir misiniz?

Mossad subaylarının CIA ve FBI ajanlarının yanı sıra Azerbaycan Güvenlik Servisi binasının bir katına konuşlandırılması başka hiçbir ülkede görülmemiştir. Bahsettiğim bunların hiçbirinin artık bir sır olmadığını unutmayın. Elbette tartışamayacağımız şeyler var.’

Muhabir: Bize bir ipucu verebilir misiniz?

‘Herkes Azerbaycan'da sadece 30000 Yahudi'nin yaşadığını varsaysın.

Peki nasıl oluyor da İsrail'in Azerbaycan hükümetiyle bu kadar kapsamlı bir işbirliği var da çoğunluğu Müslüman olan nüfus bu konuda kızgın değil?

Azerbaycan halkı Müslümandır, ancak Orta Doğu'daki gelişmelerden haberdar değildir. Yani İran'dan etkilenen birkaç kişi dışında Azerbaycan halkının büyük bir kısmının dini kimliği yoktur ve Ortadoğu Müslümanları gibi bir terörist ruhu yoktur. Ama aynı zamanda faaliyetlerimizin çoğu askeri ve güvenlik alanlarındadır, bu yüzden sıradan insanlar genellikle neler olduğunu bilmezler.’

Muhabir: Onların iç siyasi kararlarında ne kadar etkiliyiz?

‘Bakü'deki ABD, İngiliz ve İsrail büyükelçilikleri, son 20 yılda aynı hedefleri takip eden bir koalisyon. Koalisyonun Azerbaycan'a hakimiyeti ve Bakü yetkililerinin siyasi kararları, İsrail'in Batı Şeria'daki hakimiyetine benzer. Mahmud Abbas'ın yerine İlham Aliyev adında medeni bir adamın Azerbaycan'ın yönetiminden sorumlu olması farkıyla. (Sadece İsimleri farklı)’

Muhabir: Bana kendi tecrübenden bahset. Bakü'ye gittiğinde nasıldı? Paylaşmak istediğiniz bir anınız var mı?

‘Azerbaycan'a ilk ziyaretim 1994 yılında gerçekleşti.

Muhabir: O zamanlar Mossad'da miydınız?

Evet, daha sonra bir güvenlik ve askeri heyetle, Şimon Peres'in ziyaretine hazırlanmak için İsrail Başbakanı'nın Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak Azerbaycan'a gittim. Şimon Peres'in Tahran yakınlarındaki Bakü'ye yaptığı tarihi gezi, İsrail'in dış politikasındaki en büyük tarihi olaylardan biriydi.

En heyecan verici an, Temmuz 2009'da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile oldu. En eski Yahudi kabilelerinden bazılarının yaşadığı Bakü'de konuştuk. Kibar sözler söyledik. Hazar Denizi'nin güneyindeki Yahudilerin tarihinden bahsettik. Ona Yahudi kutsamasını okuyabilir miyim diye sordum. Bana ne anlama geldiğini sordu, ben de açıkladım ve 'Tabii ki' diye cevap verdi. Yanımda Başkan Şimon Peres ve Altyapı Bakanı Uzi Landau vardı. "Kutsanmış sanat sen, Tanrımız, Evrenin Kralı, ete ve kana onur veren tanrımız." Oradaki herkes "Amin" dedi.’

Orada durduğunuzu hayal edin, İsrail'in resmi temsilcisi olarak, birçok İsrailli atanın geldiği ülke, kendinize 'Tanrım, ne tarihi bir an' diyorsunuz. Bu duyguyu tarif edecek kelimem yok.

Muhabir: Daha sonra Azerbaycan'a gittiniz mi?

‘Evet. 2017 yılından beri tatillerimi Bakü sahillerinde geçirmeye çalışıyorum. Bakü'deki güvenlik bizim için Tel Aviv'deki güvenlik kadar önemlidir.’ (Ajanslar)