İltica ve Sığınma Hakkı İzleme Raporu
İnsan Hakları Araştırma Derneği (İHAD) tarafından hazırlanan iltica ve sığınma hakkı raporu.
İLTİCA VE SIĞINMA HAKKI AYLIK İZLEME
NİSAN 2009
Sınır geçişlerinde yakalanan ve gözaltına alınan mülteci, sığınmacı ve göçmenler:
- Yasadışı sınır ihlali nedeniyle gözaltına alınan toplam Mülteci, Sığınmacı ve Göçmen sayısı: 2512 kişi [1]
- Yakalanan Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenlerin teslim edildikleri resmi makamlar:
Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıkları, Emniyet Müdürlükleri/Pasaport Şubesi/Yabancılar Şubesi
- Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenlerin yakalandıkları bölgeler:
Adana, Afyon, Aksaray, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Ağrı, Balıkesir, Bitlis, Bodrum, Çanakkale, Edirne, Elazığ, Hakkâri, Hatay, Iğdır, İstanbul, İzmir, Mardin, Mersin, Muğla, Tekirdağ, Uşak, Yalova, Van
- Uyruklarına göre yakalanan/gözaltına alınan Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenler:
Afganistan, Arnavut, Azerbaycan, Bangladeş, Burkina Faso, Burma, Cezayir, Çin, Eritre, Estonya, Fas, Filipin, Filistin, Güney Afrika, Gürcistan, Hindistan, Irak, İran, Kenya, Kongo, Kore, Kamerun, Lübnan, Mısır, Moldova, Moritanya, Myanmar, Nahçıvan, Özbekistan, Pakistan, Romanya, Ruanda, Rusya, Senegal, Somali, Sudan, Suriye, Tanzanya, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna
- Türkiye sınırlarında hayatını kaybetmiş olarak bulunan Mülteci, Sığınmacı veya Göçmenler: 1 kişi [2]
- Akdeniz'de hayatlarını kaybeden Mülteci, Sığınmacı veya Göçmenler: 300 kişi [3]
- Sınır dışı edilen Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenler: 425 kişi [4]
BMMYK Kayıtlarında Sığınma Başvuruları:
Nisan 2009 itibariyle BMMYK Türkiye Temsilciliği tarafından kayıt altına alınan sığınma dosyası 428, sığınma başvurucusu kişi sayısı ise 756'dır.Uyruklarına göre sığınma başvuruları arasında ilk üç sırayı Irak, İran ve Afganistan vatandaşları oluşturmaktadır.
Temsilcilik, Nisan ayı toplam sığınmacı sayısını 6897 olarak bildirmektedir. Bu sayının 2805'i kadın sığınmacılar, 4092'si erkek sığınmacılardan meydana gelmektedir. Nisan ayı verilerine göre Mülteci toplam sayısı ise 11.304 şeklindedir. Kadın mülteci toplam sayısı 4883, erkek mülteci toplam sayısı ise 6421'dir.
Aynı şekilde BMMYK tarafından takip edilen Nisan ayı aktif dosya yükü toplamı 18.201'dir. Bu rakamın 7688'ini kadınlar, 10.513'ünü ise erkekler oluşturmaktadır. Türkiye'deki misafirhaneler ve kabul merkezlerinde barındırılmakta olan toplam sığınmacı sayısı 6897, mülteci sayısı ise 11.304 olarak kaydedilmektedir. [5]
İçişleri Bakanlığının 2005-2008 Dönemi Sığınma Başvuruları Verileri:
İçişleri Bakanı Beşir Atalay tarafından yapılan açıklamaya göre "2005-2008 yılı Ekim ayı itibariyle yasal ve yasal olmayan yollardan Türkiye'ye gelen 23 bin 194 yabancıya sığınmacı statüsü verildiği ve bunların üçüncü ülkelere çıkışlarının sağlandığı bildirilmiştir.
2004-2008 yılı Kasım ayı itibariyle ise 300 bin 660 yasadışı göçmen yakalandığının bildirildiği açıklamanın devamında 2005-2008 yılları arasında 4 bin 516 yasadışı göçmenin Türkiye'de kaçak olarak çalıştığının tespit edildiği kaydedilmiştir.
İçişleri Bakanı, 2005 yılından bugüne kadar yasal olmayan yollardan Türkiye'ye gelerek mülteci statüsü verilen yabancının bulunmadığını belirtmiş, Türkiye'de mülteci statüsü tanınmış yabancı sayısını ise 43 olarak açıklamıştır. [6]
Ayın Olayı:
16 Nisan 2009 günü Akdeniz'de seyir halinde olan Türk Kuru Yük Gemisi PINAR/E Malta açıklarında yakıtı biten 2 botta Nijerya, Gana ve Somali uyruklu yaklaşık 142 mültecinin yardım çağrılarına karşılık vererek mültecileri almak üzere harekete geçti.
İtalya ve Malta makamlarının seyrettiği ve birbirlerini suçladıkları olayda Türk Gemisi uzun süredir açık denizde aç, susuz ve bitkin düşen mültecileri kurtararak olası büyük bir insani felaketi önlemiş oldu.
Ağır yaralı olan mülteciler daha sonra helikopterle alınarak hastaneye sevk edilirken İtalyan makamları uzun süren temaslar sonucu mültecileri aşamalı olarak gemiden alıp Sicilya Adasına götürmeyi kabul ettiler. [7]
[1] Elde edilen rakamlar, emniyet birimleri tarafından ulusal basın yayın organlarına verilen bilgiler çerçevesinde yayınlanan günlük haberlerden derlenmiştir. Genelkurmay Başkanlığı'nın Nisan 2009 verilerine göre ise yasadışı sınır ihlalinde bulundukları gerekçesiyle yakalanan ve haklarında yasal işlem başlatılan mülteci, sığınmacı ve göçmen sayısı 1991'dır. http://www.tsk.mil.tr/HABERLER_ve_OLAYLAR/4_Yasadisi_Sinir_Gecisleri/yasadisi_sinir_gecisleri_2009.htm
[2] İran sınırındaki Van'ın Özalp ilçesinin Aşağı Tulgalı köyünde oturan Şahabettin Karalıoğlu, gece, İran'dan Türkiye'ye yasa dışı yollarla geçmek istedi. Karalıoğlu, bu sırada sınırda devriye görevi yapan İran askerlerince açılan ateş sonucu hayatını kaybetti. Karalıoğlu'nun motorin getirmek üzere İran'a kaçak olarak gittiği ve yasa dışı yollardan Türkiye'ye giriş yaptığı sırada öldürüldüğü iddia edildi. Olayla ilgili soruşturma sürdürülüyor. (Kaynak: Zaman, 05.04.09)
[3] Libya açıklarında İtalya'ya ulaşmak isteyen mültecileri taşıyan iki ayrı teknenin batması sonucu onlarca kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin kayıp olduğu bildirildi. Yetkililer ilk açıklamalarında 21 kişinin olayda öldüğünü duyurmuştu. Ancak, Uluslararası Göç Örgütü, en azından 300 kişinin boğulmuş olduğunu duyurdu. ( Kaynak: ntvmsnbc.com, 01.04.2009)
[4] Elde edilen rakamlar, ulusal basın yayın organlarına yansıyan günlük haberlerden derlenmiştir. Sınır dışı edilen yabancı uyruklu kişiler arasında sığınma başvurusunda bulunan ve prosedüre dâhil olan kişiler bulunabildiği gibi bu sayının önemli bir bölümünü göçmenlerin oluşturduğu tahmin edilmektedir. BMMYK dışında resmi makamlar sınır dışı edilen yabancıların statüleri hakkında genel olarak düzenli bir bilgilendirme yapmamaktadır
[5] Bakınız BMMYK Türkiye resmi Web sitesi, http://www.unhcr.org.tr/MEP/FTPRoot/HTMLEditor/File/Ýstatistikler/NISAN09.xls
[6] http://www.haberler.com/3-yilda-23-bin-194-yabanciya-siginma-hakki-verildi-haberi (Anka Ajansı,03.04.09)