Irak'taki Siyasi Kriz'in Nedenleri

Irak'taki Siyasi Kriz'in Nedenleri

Çin radyosunun Irak değerlendirmesi ve siyasi krizinin nedenleri hakkındaki görüşleri...

Irak'taki en büyük Sünni siyasi bloku Uyum Cephesi (1 Ağustos) Nuri El Maliki'nin liderliğin­deki koalisyon hükümetinden çekildi­ğini ilan etti. Bu gelişme, Maliki'nin li­derliğindeki siyasi uzlaşma sürecine darbe vurdu. Bunun yanı sıra, Irak'ta­ki güvenlik durumunda iyileşme gö­rülmedi.

Başkent Bağdat'da geçenlerde mey­dana gelen bombalı saldırıda, 70'ten fazla kişi öldü, 100'e yakın kişi yaralandı. Gözlemciler, Maliki hükü­metinin ciddi siyasi krize girdiğini, hatta dağılma tehlikesiyle karşı karşı­ya bulunduğunu belirttiler.

Irak Uyum Cephesi, 275 koltuklu mecliste 44 sandalyenin sahibi. Irak Devlet Başkanı Yardımcısı Sünni lider Tarık El Haşimi'nin başını çektiği Irak Uyum Cephesi bir hafta önce Maliki'ye, güvenlik nedeniyle tutuklu bulu­nan, ancak suçlanmayan vatandaşla­rın serbest bırakılması, eylemcilerin silahlarının alınması, insan haklarını güvence altına alma ve Irak Uyum Cephesi'nin gerçek anlamda kararlara katılması gibi bir dizi istek ileri sürdü.

Irak Uyum Cephesi ayrıca, istekleri­nin karşılanmaması durumunda cep­henin 6 kabine üyesinin koalisyon hü­kümetinden çekileceği uyarısında bu­lundu. Maliki'nin söz konusu istekleri kabul etmemesi üzerine Irak Uyum Cephesi, koalisyon hükümetinden çekildiğini ilan etti ve Cephe'den ge­len başbakan yardımcısı ile 5 bakan istifalarını sundular.

Irak Uyum Cep­hesi, ayrıca, diğer siyasi partilerin iç­tenlik göstermemesi durumunda, ül­kedeki siyasi sürece katılma olasılığını tekrar düşünecekleri uyarısında da bulundu. Irak koalisyon hükümetinin dağılmaması için ABD ve Irak yetkili­leri son günlerde taraflar arasında arabuluculuk yaptı. Ancak gözlemciler, bu arabuluculuk girişimlerinin çok sı­nırlı sonuç yarattığını ve Irak hükü­metinin karşı karşıya bulunduğu ciddi krizi gidermeye yetmediğini belirtti­ler.

Bunun nedenleri şöyle sıralanabi­lir: Öncelikle, Irak'taki güvenlik duru­mu kötüleşmeye devam ediyor, kon­trolden çıkma tehlikesi de söz konusu. Irak'taki zor durumu değiştirmek için Bush yönetimi, Maliki hükümetinin gruplar arasında uzlaşma sağlamasına zaman kazanmaya ça­lışıyor. Şu an Irak'ta konuşlandırılan Amerikan askerlerinin sayısı 155 bine ulaştı, ancak ABD'nin asker takviye planı Irak'taki şiddet olaylarını önle­yemedi. Irak hükümeti tarafından ve­rilen rakamlara göre, geçen Temmuz ayında Irak'ta meydana gelen şiddet olaylarında bin 600 sivil öldü. Güvenlik durumundaki kötüleşme, siyasi kri­zi daha da derinleştiriyor.

İkinci ola­rak, Irak hükümetinde yer alan grup­lar arasındaki anlaşmazlık büyüyor. Irak Savaşı'ndan sonra eski çıkar ilişki­leri bozuldu. Şii, Sünni ve Kürt grup­lar arasında enerji çıkarları ve iktida­rın paylaşımı ile orduda reform gibi konular üzerindeki anlaşmazlıklar git­gide daha keskinleşti. Bu kritik konu­larda Maliki hükümeti aşama kayde­demedi.

Üçüncü olarak, ABD ve Irak arasın­da ve ABD içinde, Irak sorunundaki anlaşmazlıklar daha da belirginleşti. ABD, Irak Savaşı'nda Irak'ta 19.2 milyar Amerikan doları harcadı, 340 bin Iraklı asker ve polisi eğitti. Ancak Irak güvenlik birlikleri bugüne kadar gü­venlik koruma görevini yerine getiremedi, hatta bazı direnişçiler Irak güven­lik birliklerinin ve polisin içine sızdı. Bunun dışında Bush yönetimi Eylül ayında Kongre'ye Irak'taki gelişmelerle ilgili olarak bir rapor sunacak. Bu ne­denle Bush, bu tarihten önce Irak hü­kümetinin petrol gelirlerinin dağıtımı gibi konularda ilerleme kaydetmesini sağlayarak, ülke içindeki siyasi baskı­lan azaltmak istiyor. Ancak Irak Meclisi, bu ay tatile girecek. Gözlemciler, Irak'taki siyasi krizin çekirdeğini ta­rafların çatışmaları yumuşatma yerine kendi konumlarını güçlendirmeyi dü­şünmelerinin ve koalisyon hükümetini ise sadece kendi hedeflerini gerçek­leştirmelerinin aleti görmelerinin oluşturduğunu belirttiler. Tarafların yetki için çatışmaya devam etmesi ve samimiyetle taviz vermeye yanaşma­ması durumunda, Maliki hükümetinin girdiği siyasi kriz daha da derinleşe­cek.

Çin Radyosu