İslam'a adanmış sıradışı bir film (VİDEO)

Yapımı 4 yıl süren ve 84 kişilik teknik ekibinin yarısından fazlası Müslüman olan, sinema tarihinde dev perde formatıyla hazırlanmış ilk İslâmî temalı film kapalı gişe oynuyor.

Amerikalı yapım şirketi "Cosmic Pictures", 7 Ocak'ta Birleşik Arap Emirlikleri'nin başkenti Abu Dabi'de düzenlenen görkemli bir dünya galasında ilk kez izleyicilerin karşısına çıkan "Mekke'ye Yolculuk" adlı sıradışı filmle sinema tarihinde bir "ilk"e imza attı.

Çekimlerine 2004 yılında başlanan ve son bir yıldan bu yana da kurgusu üzerinde çalışılan "Mekke'ye Yolculuk" adlı yarı-drama yarı-belgesel türdeki yapıt, Kâbe'nin üzerinde düşük irtifada uçularak gerçekleştirilen hava çekimleri başta olmak üzere, şimdiye kadar beyazperdede eşi görülmemiş güzellikte görüntüler barındırıyor. Film, 14'üncü yüzyılda yaşamış olan ünlü Faslı gezgin İbn-i Battuta'nın hayat hikâyesi ekseninde, geçmişle günümüz arasında gidip gelen paralel bir kurguda ilerleyerek, dünyanın dört bir köşesindeki Müslümanların her yıl Kâbe'ye yaptıkları görkemli Hac yolculuğunu anlatmakta"

2004 yılında, belgesel sinema alanında uzmanlaşmış iki ünlü Amerikalı yapımcı, Taran Davies ve Dominic Cunningham-Reid tarafından kurulan "Cosmic Pictures"ın teknik ekibi, hem iddialı bir başlangıç filmi, hem de şirketi sinema tarihine geçirecek bir prestij projesi olarak gördükleri "Mekke'ye Yolculuk" için en az filmin görsel kalitesi kadar olağanüstü bir emek harcadılar. Bu dev proje için 25 farklı ülkeden 84 kişilik bir çekirdek ekip kuran yapımcılar, öykünün ruhunu lâyıkıyla yansıtabilmek ve herhangi bir anlatım hatasına düşmemek için bütün kilit görevleri de Müslüman sinemacılara bıraktılar. Ağırlıklı olarak IMAX formatında filmler yapan Cosmic Pictures ekibi, son derece yüksek bir bütçe gerektirmesine karşın, bu projeyi de yine aynı formatta çekti. Filmin ortak yapımcıları arasında, günümüzde belgesel sinemanın marka kuruluşlarından birine dönüşen Ulusal Coğrafya Derneği de (National Geographic Society) bulunuyor.

1960'ların sonlarında Kanadalı mühendislerin bulduğu özel bir kamera ve film türü olan IMAX, normal sinemalarda film gösteriminde kullanılanların 10 katı büyüklükteki dev bir perdeye yansıtılıyor, aynı şekilde sesler de algı kalitesi açısından gerçek dünyadan hiç bir farkı bulunmayan üç boyutlu bir yayın teknolojisiyle salona aktarılıyor. Ki dünyada henüz hiç bir dijital video kamera bu kalitede ses ve görüntü sunma kapasitesine ulaşabilmiş değil. 70 mm enindeki filmi kamera ve göstericinin içinde yatay bir akışla kullanan IMAX formatının mucitleri, sinema sanatına yaptıkları bilimsel ve teknolojik katkılardan dolayı 1997 yılında özel bir Oscar ödülü kazanmışlardı.

Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri destek verdi

Yapım ekibi, göz kamaştırıcı bir ses ve görüntü şovu biçiminde akıp giden "Mekke'ye Yolculuk" için Suudi Arabistan ve Fas'ta, toplamı 3,5 saati bulan IMAX formatlı çekimler yaptı. Bu da yaklaşık 24 bin 500 km uzunlukta ham film anlamına geliyor. Ancak, son kurguda bu çekimlerin ancak en iyi olanlarına yer verilerek, 45 dakikalık rafine bir yapıt ortaya çıkarıldı. Filmin Tanca doğumlu ünlü İslâm gezgini İbn-i Battuta'nın hayatını gösteren tarihsel bölümleri dramatik bir anlatımla akarken, Hac yolculuğunun bugününe ilişkin bölümler ise belgesel tekniğiyle perdeye yansıtılıyor.

Kutsal toprakları ziyaret eden kitleleri görüntülerken "zaman atlatma" (time lapse) gibi görsel açıdan çekici özel efektlere başvuran "Mekke'ye Yolculuk"un bu anlamdaki en iddialı ve de yenilikçi bölümü ise İslâm'ın kutsal kentinin üzerinde yapılan hava çekimleri" Yapım ekibinin uzun yıllar süren inatçı yazışma ve görüşmelerin ardından iknâ etmeyi başardıkları Suudi Arabistanlı yetkililer, "İslâm dünyasının 11 Eylül saldırılarından sonra zedelenen küresel imajının yeniden düzeltilmesine olumlu katkılarda bulunabileceği" düşüncesiyle, en sonunda projeye destek verme kararı almışlar. Ardından da 2007 yılı Aralık ayında, o yılki Hac ziyaretleri sürerken, Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri'ne ait bir helikopter uçuş titreşimlerinden etkilenmeyen bir IMAX kamerasıyla donatılarak, başta Kâbe olmak üzere, sinema tarihinde ilk kez bölgedeki insan seli üzerinde soluk kesici güzellikte çekimler gerçekleştirilmiş. Bazı sahneleri yalnızca 60 metre yükseklikten çekilen bu filme kadar, Suudi Arabistan Devlet Televizyonu'nun arşivi hariç, dünyanın hiç bir ülkesinde Kâbe'nin panoramik film görüntüleri bulunmuyordu. Bilindiği gibi Mekke'de havalimanı yok ve kentin üzerinde hiç bir hava aracının dolaşmasına da izin verilmiyor.

Filmin Harem-i Şerif bölgesinde yapılan çekimlerinde, Suudi şeriat yasaları gereği kontrolü bütünüyle Müslüman ekip üyeleri devralırken, Cosmic Pictures de yetkilileri özel uzmanlık gerektiren IMAX kameralarını kullanacak olan teknisyenleri çekimlerde herhangi bir hata yaşanmaması için aylarca çok sıkı bir eğitimden geçirmişler.

Projenin ardındaki en önemli iki isim olan Davies ve Reid, çektikleri öykünün hiç bir siyasî boyutunun bulunmadığını vurgulayarak, böyle bir yapımı gerçekleştirmekteki amaçlarını, "Cesur Müslüman gezgin İbn-i Battuta'nın kişiliğinde, İslâm dünyasından olmayanların İslâm'ı ve onun görkemli kültür evrenini daha iyi anlamasına yardım edecek, görsel-işitsel kalite açıdan sınırları zorlayan, bu dünyada yaşayan açık görüşlü her insan, özellikle de gençler için aydınlatıcı bir yapıt ortaya koymak istedik" şeklinde açıklamaktalar"

Başrol oyuncusunun trajik ölümü

"Mekke'ye Yolculuk"un büyük zorluklarla tamamlanan yapım serüveni, geride bıraktığı bir çok ilginç hatıranın yanısıra, bu çalışmanın içinde yer almış herkesi acıya boğan trajik bir olaya da sahne oldu. Filmde İbn-i Battuta'yı canlandıran 28 yaşındaki Faslı Müslüman aktör Chems Eddine Zinoun, 11 Kasım 2008 tarihinde Casablanca kentinde geçirdiği trafik kazası sonucunda hayatını kaybetti. Çekimlerin tamamlanmasından çok kısa bir süre sonra yaşanan bu kaza, yapımcı şirketin yöneticilerini sırf yakın bir dostu kaybetmekten dolayı üzmekle kalmayıp, aynı zamanda 4 yıllık emeklerinin çökme tehlikesiyle de karşı karşıya bırakacaktı. Zinoun'un yer aldığı sahnelerin akışında herhangi bir aksaklık olup olmadığını kontrol etmek üzere bir süre duraklayan kurgucular, öykünün İbn-i Battuta dramatizasyonlarında herhangi bir eksiklik ya da hata olmadığını görünce rahat bir nefes aldılar.

Anlatım bölümlerini ünlü İngiliz aktör Ben Kingsley'in -İngilizce dilinde- seslendirdiği film, yeryüzünde ilk kez 7 Ocak günü Birleşik Arap Emirlikleri'nin başkenti Abu Dabi'de gösterime çıktı. Aynı zamanda yapıtın dünya galasının da gerçekleştirildiği bu iddialı gösteriyi haber alan pek çok film dağıtıcısı kuruluş, henüz tek bir karesini bile izlemeden, yapımcılarından "Mekke'ye Yolculuk"u talep etmeye başlamış. Gösterilen büyük ilgiden son derece memnun olan Davies, filmin bu ay Abu Dabi'nin hemen ardından Dearborn-Michigan (ABD) ve Paris'te (Fransa) gösterime girdiğini, Şubat ayında da Toronto'da (Kanada) izleyiciyle buluşacağını açıkladı.

"Mekke'ye Yolculuk", 2009 yılında gösterime çıkarmak üzere filmi ısrarla talep eden pek çok ülkenin yanısıra, yalnızca bir tek sinema salonu bulunan ve uzun yıllardır ticarî filmlerin dağıtımına izin vermeyen Suudi Arabistan yönetimi tarafından da önümüzdeki ilkbaharda halka sunulmak üzere satın alındı.

Çekimleri ve gösterimlerinde 35 mm'lik klasik sinema filmlerinden 10 kat daha büyük film şeritlerinin kullanıldığı IMAX formatının sunumu için sinema makinesinden perdesine kadar her yönüyle özel sinema salonları gerekiyor. Türkiye'de ise biri Ankara (ANKAmall AFM), diğeri de İstanbul'da (İstinye Park AFM) olmak üzere, IMAX formatında film gösterebilen iki sinema salonu bulunuyor. Yeni Şafak'a konuyla ilgili açıklama yapan AFM yetkilileri, dağıtıcı şirket makûl şartlar öne sürdüğü takdirde, filmi yakın bir zamanda Türkiye'de de gösterime sunabileceklerini belirttiler.

* * *

MEKKE'YE YOLCULUK: İBN-İ BATTUTA'NIN AYAK İZLERİ

(Journey to Mecca: In the Footsteps of Ibn Battuta)

Yapımcı Şirket: Cosmic Pictures ve National Geographic
Dağıtıcı Şirket: SK Films
Yönetmen: Bruce Neibaur
Senaristler: Tahir Shah, Bruce Neibaur, Carl Knutson
Seslendirme Sanatçısı: Ben Kingsley
Görüntü Yönetmeni: Matthew Williams / Yardımcıları: Afshin Javadi, Rafey Mahmood, Ghasem Ebrahimian
Kurgu: Jean-Marie Drot
Müzik: Michael Brook
Çekim Formatı: Kodak 65 mm negatif film
Gösterim Formatı: Kodak 70 mm / 15 perforasyonlu pozitif film
Ses Formatı: Dijital-6 kanallı
Süresi: 45 dakika
Oynayanlar: Chems Eddine Zinoun (İbn-i Battuta), Hassam Ghancy (Kervancı), Nadim Swalha (İbn-i Mustafa) ve Nabil Elouabhabi (Hamza)