İbrahim Acar / Yeni Şafak

ABD’nin, yıllardır sömürdüğü körfezdeki zenginliklere resmen el koyacağı belirtiliyor. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Bahreyn başta olmak üzere Arap ülkelerinin ABD ve İngiltere’deki bankalarda yaklaşık 4 trilyon dolarlık parası var. Bu paranın büyük bir kısmı Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliklerini ait. Petrol ve doğalgaz kaynaklarından elde edilen gelirler, direkt olarak ABD bankalarına düşüyor. Dünyanın birçok ülkesinde ek gümrük vergileriyle saldıran ABD Başkanı Donald Trump’ın bir sonraki hamlesinin; ABD bankalarındaki körfez ülkelerinin petrodolarlarına el koymak olacağı ifade ediliyor.

11 EYLÜL VE 2008 KRİZİNDE YAPTI

Çünkü ABD, 11 Eylül saldırısı ve 2008’de yaşadığı mortgage krizi sırasında Arapların trilyon dolarlık paralarını çekmesine izin vermedi. ‘Ulusal güvenlik’ bahanesiyle birçok ülkeye ek gümrük tarifesi uygulayan Trump’ın; ABD bankalarındaki Suudi Arabistan paralarına benzer gerekçelerle el koyma planları yaptığı belirtiliyor.

ŞİRKET HİSSELERİ DE TEHLİKEDE

Trump’ın göz diktiği körfez varlıkları, sadece bankalardaki sıcak paralar değil. New York Borsası’nda işlem gören Araplara ait şirket hisseleri ile ABD-Suud ortaklığında kurulan şirketlerdeki ortaklıklar da tehlikede. Körfez ülkelerini tedirgin eden Trump’ın petrodolarlara el koyma planı, dünyanın en büyük petrol şirketi olan Suudi Aramco’nun halkı arzını durdurdu. Suudi Arabistan yönetiminin; New York Borsası’nda halka açmayı planladıkları kamu şirketi Aramco’nun halka arzını durdurduğu bildirildi.

ARAMCO HAKLA ARZINI DURDURDU

Reuters, dört üst düzey yetkiliye dayandırdığı haberinde halka arz planlarının raftan kalkmasıyla konu üzerinde çalışan finans uzmanlarının işlerine son verildiği aktarıldı. Reuters'a konuşan iki kaynak, Aramco'nun dikkatini yerel petrokimya şirketi SABIC'te (Saudi Basic Industries Corporation) stratejik pay alımına verdiğini söyledi. Aramco'nun yüzde 5’ine karşılık gelen halka arzının dünyanın en büyük halka arzı olması bekleniyordu. Aramco’nun New York borsası yerine başka alternatif borsalara yönelebileceği iddia ediliyor.

BÜYÜK BİR TEDİRGİNLİK VAR

Konuyla ilgili Yeni Şafak’a değerlendirmelerde bulunan Türk-Arap İş Adamları Derneği Başkanı Cemalettin Kerim, Suudi Arabistan’ın petrolden elde ettiği dolar gelirinin direkt olarak ABD’deki bankalara düştüğüne dikkat çekiyor. Kerim, “Bu paraları kullanamamak el konulmaktan daha kötü bir durum. Arabistan yönetiminin fakir halka harcaması gereken petrol gelirlerini maalesef ABD’de tutuluyor. Trump; bu paralara kolaylıkla el koyabilir. Gidişat onu gösteriyor” dedi.

ABD bankalarındaki kaynaklarının büyük bir kısmına körfezdeki ülkelerin başındaki krallıklara ve kraliyetlere mensup ailelerin denetimindeki kamu ve özel şirketlerine ait olduğunun altını çizen Cemalettin Kerim, şunları kaydetti: “Dolar milyarderleri isteseler de bu paraları çekemiyor. Adeta el konulmuş gibi sürekli ABD bankalarında tutuluyor. Ya damla damla veriliyor ya da hiç kullandırılmıyor. ABD, Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez’deki birçok ülkenin liderini kendine bağlamış durumda. Kımıldayamıyorlar. Bu gidişatın sonu nereye olacağı konusunda büyük bir tedirginlik yaşıyorlar.”

ABD’ye paranın girişi var çıkışı yok

Cevahir Holding Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Cevahir: ABD, körfezden kendisine gelen paraların kaynağını sormaz. Ama körfez ülkelerindeki şirketler, ABD bankalarından para çekmek istedikleri zaman hemen “paranın kaynağı” soruşturmasıyla karşı karşıya kalıyorlar. Durum 11 Eylül saldırısından bu yana böyle. Petrol gelirleri ABD’de kaldığı sürece sıkıntı yok. Sadece para çıkışına ABD’den malzeme ve teçhizat alımı yapılması halinde müsaade ediyorlar. Nakit olarak paka çıkışına asla müsaade etmiyorlar. Şu anda birçok Suudi firması, ABD’nin para çıkışlarına müsaade etmemesi nedeniyle ipotek yemiş durumda. Bu nedenle Suudi Arabistan’da birçok proje bu firmaların yaşadığı sıkıntılardan dolayı nurma noktasına gelmiş durumda. Suudi Arabistan’ın kuzeybatısında Akabe Körfezi ve Kızıldeniz kıyıları boyunca uzanacak Neom projesinde görev alan firmalar da sıkıntı çekiyor. Bu durum Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Bahreyn gibi ülkelerin ABD ile emir komuta zinciri içerisinde çalıştığını gösteriyor.”

Trump her an ‘el koydum’ diyebilir

İstanbul Üniversitesi Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Kadir Tuna ise çok daha farklı bir bakış açısıyla konuyu değerlendirdi. Trump öncesinde de ABD’nin Körfez ülkelerinin paralarına el koyla konusunun gündeme geldiğini hatırlatan Kadri Tuna, hiçbir zaman bu ihtimalin bu kadar güçlenmediğini söyledi. Trump’ın faklı gerekçeler uydurarak Suudi Arabistan’ın paralarına el koymasını beklediğini belirten Tuna, “Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ABD ile para ilişkisi normal bir yatırımcı-bankacı ilişkisinden çok öte bir durum. Uluslararası bankacılık bakımından bakıldığında da bu kadar büyük paraların yıllardır ABD bankalarında tutuluyor olması anormal bir durum” dedi. 4 trilyon doları bulan körfez parasının ABD bankaları için büyük önem taşıdığını ifade eden Tuna, “Çünkü uluslararası hukuk açısından tanımlanabilecek bir durum değil. Suudi Arabistan’ın ABD’ye inanılmaz bir bağlılığı var. Katar tamamen ayrışmış durumda. Kuveyt hala Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin çizgisinde davranmaya devam ediyor. Bu katar mutlak bir teslimiyet büyük bir tehlike arz ediyor. Trump gitsin veya gitmesin ben o paraların hiçbir zaman körfeze gelmeyeceğini düşünüyorum. Ama Trump her an bu paralara el koyduğunu resim olarak deklere edebilir” diye konuştu.