Ahmet Taşgetiren / Bugün

Laik şeyhülislamlar

Bu yazıya "Şeyhülislam Baykal Efendi" diye başlık atmak da mümkündü. Ama sayın Baykal tek olmadığı için, çoğul bir başlık daha uygun düştü.

Falih Rıfkı Atay, Çankaya kitabında "Kemalizm bir din reformudur" diyordu. İş sonunda varıp oraya dayanıyor: İslam'a laik bir yorum getirmek. O zaman da herkes şeyhülislamlığa soyunuyor. Aslında şeyhülislamlıktan daha öteye, "Din kurucusu" olmaya da soyunuyor ama, hadi orayı es geçelim.

Laik bir düzende yolların din ile kesişmesi kaçınılmaz; çünkü sonuçta o alanla devletin alanını tanzim ediyorsunuz. Lozan'da İtilaf Devletleri gayrı müslim azınlık için dini özgürlük taleplerinde bulunurken "Laik devlet olarak bizim dini özgürlüklerimizi nasıl koruyacaksınız?" diye sormuşlardı. Bir de Türkiye'nin çoğunluğunun dini var. Laik düzen, dini referans olarak almayacağına, oysa Müslüman bir toplumda din, toplum hayatının farklı alanlarında referans alınarak geldiğine göre bu toplum - din ilişkisini nasıl tanzim edeceksiniz? Başörtüsü sorunu, işte bu sorunun bir parçası...

Bir kesim, çok biçici olmak istemiş. "Biz bildiğimizi okuyalım, demiş. Halk sonuçta boyun eğer. Kaldı ki bazı işler kansız olmaz." Bir kesim ise, dini laik devlet eksenine göre yorumlamayı tercih etmiş. İşte "Laik Şeyhülislamlar" bu cenahtan çıkıyor. Bunun son örneği sayın Baykal. "-Türkiye'de yükselen İslamiyet değildir. Bunun gelişiyle Türkiye'de yaygınlaşan İslamiyetin özü, değerleri, ahlakı, kuralları değildir. Kur'an'ın İslamiyeti değildir. Gelen başka bir şeydir. Din için gelmiyor, siyaset için geliyor.' "-Sizin bu uygulamalarınızın ne Hıristiyanlık'ta ne İslamiyet'te yeri var. Sizin sadece Batı'da değil Hz. Ömer'in nezdinde de yeriniz yok."

Yükselen İslamiyet, yaygınlaşan İslamiyet.

İslamiyet'in özü değerleri, ahlakı, kuralları...
Kur'an'ın İslamiyeti.
İslam'ın, Hıristiyanlığın onaylayacağı şey.

Hazreti Ömer'in onaylayacağı şey. Bunların hepsi dini referanslar. Demek sayın Baykal, bu dini referansları onaylıyor. Sayın Baykal'ın "Başörtüsünü kelime-i şehadetin önüne geçirdiler" sözü de, dini referanslardan yola çıkmış yaklaşımlardır. İnsan, olayı bu kadar dini referanslar ekseninde görünce, ya Şeyhülislamlığa soyunmalı, ya da "Bu işi Diyanet'e danışmalı" diyorsunuz. Diyelim "Kelime-i şehadet"le başörtüsü arasında bir ilişki var mı yok mu, bu soru, tamamen dini bir soru. Bu sorunun cevabını sayın Baykal verirse, doğrudan doğruya siyaset dine el atmış olur. Mesela kendisinin "Kur'an'ın İslamiyeti" sözünden yola çıkarak sorayım, şöyle bir soru üzerinde sayın Baykal düşünmüş müdür?

Kur'an'ın İslamiyeti, laik düzende nasıl bir konuma sahip olmalıdır? -Kur'an'ın İslamiyetini kim yorumlayacaktır? Aslında, başta da söylediğim gibi, laik bir düzenin dinin konumunu dikkate almaması mümkün değildir. Her sistem toplumla ilişkisini dikkate alır, din ise bir toplumun en hayati varoluş biçimlerinden biridir, onu ne yapacaksınız? Bu, "Toplumu ne yapacaksınız?" sorusu ile birebir bütünleşir. Yasalarda yer alan "Kutsal din duygularının siyasete alet edilmemesi" yaklaşımı bile, "dinin kutsallılığı"nın kabulünü içerir.

Ondan sonra o "kutsal alanı kısıtlama" eyleminin tartışılması kaçınılmazdır. Militan nitelikte "Din karşıtı" olanların radikal tutumlarını anlamak mümkün. Onlar için toplum - moplum hikayedir. Bu, toplumla her alanda çatışmak demektir ve ancak toplumu boğacak gücünüz varsa işlevsel bir anlamınız olacaktır. Değilse safra gibi atılırsınız. Toplumu önemsemeye başladığınızda karşınıza "Din ve İslam sorunu" çıkacaktır.

Türkiye'nin bulması gereken şey, laikliğin, toplum değerleriyle, bunun başında yer alan İslam'la barış ekseninde yorumlanabilmesidir. "Laiklik inanç özgürlüğüdür" deniyor ya... Ülkenin çoğunluk nüfusunun özgürlük sorunu yaşadığı bir ülkede, laikliğin bu tarz yorumu çökmüş oluyor. Başörtüsü alanında yaşanan sıkıntı, laikliğin bu alandaki sınavının iyi verilmediğinin küçük bir göstergesidir.
bugün