Sene 2005. Pasaportumun süresini uzattırmak için Ankara Emniyet Müdürlüğü'ne gittim. "Fazla uzattırmayın. Boşuna masraf etmeyin. Yakında pasaportunuzu değiştirmek zorunda kalacaksınız. Avrupa Birliği uyumlu yeni pasaport her an gelebilir" dediler. Beş sene oldu, yeni pasaport hâlâ gelecek!

Gecikme neyse de, yeni pasaport şimdiki kadar geveze olmasa bari. Kırmızı ve yeşil pasaportları bilmem, ama benim gibi sıradan vatandaşların kullandığı lacivert pasaportun ön ve arka iç kapak sayfaları saçma sapan lakırdılarla dolup taşıyor. Gereksiz bilgiler, komik uyarı ve hatırlatmalar, üstüne üstlük bir de tehditler!

En başta "Bu pasaport Türkiye Cumhuriyeti'ne aittir. Bulunduğunda en yak?n Türkiye Büyükelçiliği'ne veya Başkonsolosluğu'na veya mahalli polis karakoluna teslimi rica olunur" diye bir not var, İngilizcesiyle beraber. Ard?ndan, "DİKKAT EDİLECEK HUSULAR" başl?ğ? alt?nda, 15 maddelik bir komedi başl?yor:

Birinci madde aynen şöyle: "T.C. vatandaşlar? Türkiye'ye giriş ve ç?k?şta pasaport veya pasaport yerine geçecek bir belge ibraz?na mecburdurlar." (Hadi ya! Bankamatik kart?yla giriş-ç?k?ş yapamaz m?y?z yani?)

İkinci madde: "Pasaportlar Valilikler ve yurt d?ş?nda T.C. Konsolosluklar?nca verilir." /(Kardeşim, alm?ş?m zaten pasaportu. Doğru yere gitmişim ki alm?ş?m. 'Elinizde tuttuğunuz pasaportu alabilmek için, elinizde tuttuğunuz pasaporttaki bu aç?klamada verilen adreslerden birine gidiniz' demek de ne oluyor? Vatandaşla kafa m? buluyorsunuz?)

Üçüncü madde: "Pasaport şahsi bir belgedir. Başkalar?nca kullan?lamaz." (Vatandaş? o kadar aptal yerine koyuyorsunuz ki bunu da söylemeden geçemiyorsunuz, değil mi?)

Aç?klamalar? okumaya devam edelim:

4- Refakatte kay?tl? olanlar, pasaport sahibi ile seyahat etmedikçe pasaportu kullanamazlar.

5- Müşterek pasaportlar kafile başkan? ad?na düzenlenir ve kafiledekilerce münferiden kullan?lamaz.

6- Usulüne uygun şekilde tanzim edilen pasaport, aksi belirtilmedikçe bütün ülkeler için geçerlidir.

7- Hamilinin imzas?n? taş?mayan pasaportlar geçerli değildir.

8- Vergi borcu olanlarla, Adliye ve Askerlikle ilişiği bulunanlardan mahzurlu görülenlerin yurt d?ş?na ç?kmalar?na mani olunur.

(Devam? arka kapakta)

9- Geçerlilik müddeti sona ermiş pasaportlar?n tekrar kullan?labilmesi için yurt içinde Valiliklere, yurt d?ş?nda ise Türk Konsolosluklar?na başvurulmas? gerekir.

10- Pasaportun sayfalar?n? koparanlar, yeni sayfa ekleyenler, pasaportta yaz?l? isim, soyad?, s?fat? ve diğer kay?tlar? ve fotoğraflar? değiştirenler, başkalar?na kullan?lmak üzere verenler hakk?nda Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre takibat yap?l?r.

11- Pasaportlar?n kaybedilmesi, çal?nmas? veya kullan?lmayacak derecede bozulmas? halinde, inand?r?c? delillerle birlikte en yak?n Emniyet makamlar? ve Konsolosluklara yaz?l? olarak başvurulmal?d?r. Aksi halde yeni pasaport verilmez.

12- Ç?k?ş ve girişlerde, pasaport kontrol polisi ve gümrük memurlar?nca vurulacak damga ve verilecek meşruhatlar? yapt?rmay? unutmay?n?z.

13- Gerekiyorsa gidilecek memleketlerin vizelerini almay? unutmay?n?z.

14- Yurt d?ş?na ç?k?şta nüfus cüzdan?n?z? yan?n?za al?n?z.

15- Ald?ğ?n?z dövizi pasaportunuza kaydettiriniz.

Başüstüne efendim!

***

Bosna-Hersek Cumhuriyeti, ölüm kal?m mücadelesi verdiği o korkunç savaş günlerinde bast?rd?ğ? pasaporta, iki cümlelik bir tek aç?klama koymuştu. Birinci cümle: "Bu pasaport Bosna-Hersek Cumhuriyeti'ne aittir." İkinci cümle: "Bu pasaportu taş?yan kişi Bosna-Hersek Cumhuriyeti'nin korumas? alt?ndad?r." Kendi varl?ğ?n? bile zor koruyan küçücük bir devletin sergilediği –hiç değilse 'prensipte' sergilediği- asalete bakar m?s?n?z?

'Vatandaş?m? incitenden hesap sorar?m' diyordu o küçücük devlet. Koskoca Türkiye Cumhuriyeti ise pasaporta böyle bir cümle koyarak vatandaş?n? rahatlatmay? bugüne kadar bir türlü ak?l edemedi. Bilakis, vatandaş?n? yukar?da mezkûr 'bilgi, uyar?, hat?rlatma, tehdit' bombard?man?yla bunal?ma sokuyor Türkiye Cumhuriyeti. Üstelik, yabanc?lara, "Bu pasaportu taş?yan kimse umurumda bile değil; pasaportun kendisine bir şey olmas?n yeter" diyor...

***

Evet, yeni pasaportta laf kalabal?ğ? istemiyoruz. "Bu pasaport Türkiye Cumhuriyeti'ne aittir. Bu pasaportu taş?yan kişi Türkiye Cumhuriyeti'nin korumas? alt?ndad?r" denilsin, başka da bir şey denilmesin.

yenişafak