Amerika"nın başını çektiği koalisyon güçlerinin Afganistan"ı işgalinin üzerinden beş yıl geçti. 11 Eylül saldırılarının ardındaki isim olarak gösterilen El Kaide lideri Üsame bin Ladin"in yakalanması ve Afganistan"da "kalıcı özgürlük" tesis etmek amacıyla gerçekleşen işgal, henüz ülkeye güvenlik ve istikrarı getirmedi.

Taliban iktidarının ardından Afganistan"da en dikkat çeken gelişmelerden biri ise haşhaş üretimindeki patlama. Afganistan dünyadaki uyuşturucu talebini neredeyse tek başına karşılıyor. Dünyadaki haşhaş üretiminin yaklaşık yüzde 85"i bu ülkede gerçekleşiyor. Bu sene 6 bin 100 ton haşhaş üretilirken, ekim alanları sürekli genişliyor. BM raporu Afganistan"ın milli gelirin üçte birinin uyuşturucu ticaretinden sağlandığını gösteriyor. Uzmanlar bu oranın daha fazla olduğuna belirtiyor. Raporda, uyuşturucudan sağlanan gelirin çoğunun Taliban mensupları ile taşra ağalarına gittiği ve ülkedeki siyasi yolsuzlukları körüklediği vurgulanıyor.

Saldırıların artık tek güvenli yer olarak gösterilen başkent Kabil"e kadar sarkması ve üç gün önce ülkedeki uluslararası gücün idaresini devralan NATO"nun daha fazla kuvvet talep etmesi, Afganistan"da ancak arpa boyu yol alındığını gösteriyor.

Halkın, sadece yüzde 6"sının elektriğe, yüzde 13"ünün de temiz suya ulaşabildiği ülkenin beş yılda yaşadığı en büyük patlama ise haşhaş üretiminde gerçekleşti. Adı, savaş ve uyuşturucu ile anılan Afganistan"da barış ve istikrarın sağlanamamasının temelinde 2001 operasyonuyla devrilen Taliban"ın yattığı belirtiliyor.

Her ne kadar Washington, Taliban rejiminin devrildiğini ve ülkede demokratik sürecin işlediğini savunsa da, hükümet ancak başkent Kabil"de etkili olabiliyor. Afganistan"a dair olumlu haberlerin çoğu başkentle sınırlı; birçok eyalette hâlâ can ve mal güvenliği sağlanamıyor.

Newsweek dergisine konuşan ABD-Afganistan Müşterek Kuvvetler Komutanı Korgeneral Karl Eikenberr, Taliban"la mücadele etmek için koalisyon kuvvetlerinin yeterli olmadığını dile getirirken Afganistan"ın yeniden imarına yeterince kaynak aktarılmadığına dikkat çekiyor.

Yolun bittiği yerde Taliban başlar

"Afgan halkını, Taliban ve El Kaide"nin pençesinden kurtarmanın tek yolu onlara yaşanabilecek imkanlar sunmak." diyen Amerikalı komutan, ülkede yolların yapılması, elektriğin sağlanması, yerel yönetim ve yargı sisteminin güçlendirilmesi için daha fazla kaynağa ihtiyacı vurguluyor. Altyapının oluşturulmadan istikrarın sağlanmasının zorluğuna işaret eden Eikenberr, "Yolun bittiği yerde Taliban başlar." uyarısında bulunuyor. Son dönemde başkent Kabil"e kadar ulaşan Taliban üyeleri, geçtiğimiz ay ABD Büyükelçiliği"ni hedef alan bir saldırı gerçekleştirirken 5 yılda 278"si Amerikan, 337 koalisyon askeri öldü.

El Kaide elemanlarının da destek verdiği ifade edilen çok sayıda bombalı eylem gerçekleştiriliyor. Bu yıl 90"dan fazla eylem düzenlenirken, bunlarda çoğu sivil yaklaşık 3 bin kişi hayatını kaybetti. İstikrarın önündeki önemli engellerden birisi de ülkede merkezi polis teşkilatının oluşturulamaması ve kontrol edilemeyen yerel güçler olarak gösteriliyor. NATO yetkilileri, Taliban üyelerinin günde 5 dolardan fazla kazandığını bunun da 30 bin askeri olan Afgan Ulusal Ordusu mensuplarının kazancının en az iki katı olduğuna dikkat çekiyor. Yerel polis azlığı, hükümeti, bölgesel liderlerin özel ordularını oluşturmasına izin veren uygulamaya itmiş. Ancak bu kişiler de çoğu zaman insan haklarını ihlal ve halka baskı uygulamakla suçlanıyor.





zaman