Independent gazetesinin deneyimli Ortadoğu muhabiri Patrick Cockburn Yemen'deki son durumu değerlendirdi. Cockburn, Arap baharının bir diğer durağı Yemen'de kendisine yönelik bombalı saldırıdan sonra tedavi için Suudi Arabistan'a giden Başkan Salih'in yönetimini sürdürmesini ihtimalinin düşük olduğunu söylüyor.

"Başkan Salih resmen iktidarı bırakmadı ama onun emrindeki güçler bir arada duracak veya Suudi Arabistan onun dönmesine izin verecek gibi görünmüyor".

Arap dünyasında patlak veren isyanlar 33 yıldır iktidarda olan Yemen Başkanı Ali Abdullah Salih'î göndererek üçüncü bir zaferini kazanacak gibi görünüyor. Salih, cumartesi günü başkanlık sarayının yanında gerçekleşen patlama sırasında yaralanıp tedavi için Suudi Arabistan'a gitti ve dönecek gibi de görünmüyor.

Yemen'in sevilmeyen ve onyıllarca devletin başında kalan liderlere yol veren Tunus ve Mısır'a katıldığı haberlerinin yayılmasının ardından binlerce insan dans etti, şarkı söyledi ve Sanaa sokaklarında kurbanlar kestiler. Salih karşıtı göstericiler "Yemen sensiz daha güzel", "Adı: Özgür Yemen. Doğum Tarihi: 4 Haziran 2011" yazılı dövizler taşıdılar.

Siyah giyimli kadınlar da sayıları giderek artan coşkulu eylemcilere katıldılar. Kadınların taşıdığı bir dövizde "Zalim gitti, halk burada" yazıyordu. Askerler de dansa katıldılar, şarkı söylediler ve omuzlara alındılar. 1978'den bu yana iktidarda olan Başkan Salih resmen iktidarı bırakmadı ama onun emrindeki güçler bir arada duracak veya Suudi Arabistan onun dönmesine izin verecek gibi görünmüyor. Üst düzey hükümet bakanlarının ve Salih'e yakın yöneticilerin Sanaa havalimanından ülke dışına uçak kaldırmaya çalıştığına dair doğrulanmamış haberler yayılıyor.

İktidar partisinden üst düzey bir yetkili Salih'in, omzuna saplanan şarapnelin alınması için yattığı ameliyatın başarılı geçmesinin ardından birkaç güne geri döneceğini söylüyor. Ancak meydanlarda uğuldayan kalabalıklar bu söylenenlere inanacak gibi değil. Abdül Mueyn Asbahi adlı eylemci "Eğer Salih geri dönerse, ona karşı hazır olacağız" diyor.

Tunus ve Mısır'daki demokrasi yanlısı, hükümet karşıtı gösterilerden ilham alan Yemen'deki ayaklanma 27 Ocak'da başkentin meydanlarında başladı. Hükümet gösteriler aleyhine eylemler organize etti ve giderek daha da saldırganlaştı. 18 Mart'da hükümete bağlı keskin nişancılar 52 eylemciyi öldürdü. Bu olayın ardından üst düzey ordu yetkililerinin ve önemli aşiret liderlerinin hükümetten ayrılarak göstericileri korumak üzere karşı tarafa geçmesine neden oldu.

Suudi Arabistan ve ABD yumuşak bir geçiş örgütlemeye çalışıyor ve iktidar boşluğunun Arap Yarımadasındaki El Kaide tarafından kullanılabileceğinden korkan Washington bunu engellemenin yollarını arıyor. Başkan Salih El Kaide savaşçılarının varlığını ileri sürerek ülkeye mali yardım ve silah almada eli çabuk davrandı. Öte yandan muhalifleri Salih'in durumu abarttığını ve köktenci tehdidi maniple ettiğini savundular. Üç defa ABD destekli Körfez Arap ülkeleri arabulucuğunda istifayı kabul etti ama her seferinde sözünü tutmadı.

Son haftalarda Sanaa'da, ikinci büyük şehir Taiz'de ve diğer Yemen şehirlerinde Salih karşıtları ve iç savaş tehdidi savuran destekçileri arasında çatışmalar şiddetleniyor. Fakat dün gece Salih'in ülkeyi terk etmesinin ardından yönetimi devralan vekil başkan Abdül Rabbo Mansur Hadi, etkili Haşid kabilesinden Ahmar grubuyla bir günlük ateşkesi kabul etti. Buna göre hükümet birlikleri Ahmar'ın Sanaa'da etkili olduğu bölgelerden çekilecek.

Bir iktidar boşluğu oluşsa da bir iç savaştan kaçınılabilir zira Yemen'de geçmişten beri devletin zayıf olmasından kaynaklı yöneticiler hükümetin olmadığı koşullarla baş etmeye alışık. 24 milyon nüfuslu ülkede 60 milyon silah olduğu söyleniyor ki bu küçük ölçekli çatışmaların yaygın olduğu anlamına geliyor ve tabi ateşkesler de.

Eğer ülkenin siyasi eliti kendi içinde bölünmüş olmasaydı demokrasi yanlısı gösteriler başarılı olmayabilirdi. Son ana kadar Başkan Salih yakın akrabalarınca yönetilen ordu birliklerinin sadakatini sağlayabilmişti. Şimdi tüm bu kesimler olası bir yeni rejimde ne kadar rol alabileceklerini müzakere edebileceklerini müzakere ediyorlar.

Şimdi 60lı yaşlarına dayanan Salih'in ülkeyi terk etmesi başkanlık sarayı civarındaki bir camide katıldığı Cuma namazı sırasında gerçekleşen yıkıcı bir patlamanın ardından geldi. Salih'in omzuna isabet eden odun parçalarından dolayı yaralandığı aktarıldı ancak yaralarının gerçek nedeni net değil. Patlama Salih'in 11 korumasının ölümüne ve 5 üst düzey siyasetçinin yaralanmasına neden oldu. Hükümet Salih'in yaralarının hafif olduğunu açıkladı ancak televizyonda görünmemiş olması ağır yaralı olduğu spekülasyonuna neden oldu. En son konuştuğunda radyoya çıkmıştı, takatsiz bir sesle saldırının ardında rakip kabilelerin olduğunu söylüyordu.

İlk başta camiye bir roketin isabet ettiği söylendi ancak Sanaa'da böyle hedefli bir patlamanın rejimin içindekiler tarafından gerçekleştirilmiş olduğu spekülasyonları dolaşıyor.

Başkan Salih'in Riyad'da bir hastanede olması rejimin siyasi kapasitesini azaltıyor. Salih'iin Başkanlık savunma komutanı olan oğlu Ahmet Sanaa'da bulunuyor. İki yeğeni ve iki üvey kardeşi özel birliklere komutanlık yapıyor. Kendilerini koruyabilecek güçleri var ancak Başkan Salih'in olmaması durumunda hükümet üzerindeki etkilerini sürdüremeyebilirler.

ETHA