Babacan'da 4 milyar dolarlık hamle
Babacan Ekonominin başına geçti ve ilk adımı 4 Milyar Dolarlık hamle oldu....
Hükümetin kriz önlemleri çok tartışılmış, küresel ekonomik krize hazırlıksız ve programsız yakalandığı eleştirileri yöneltilmişti. Kabine revizyonu sonrası ekonominin patronluğuna Ali Babacan geldi.
Babacan hızla çalıştı ve Türkiye'nin gördüğü en kapsamlı paketi hazırladı. İşte Erdoğan'ın açıkladığı "Büyük Babacan Paketi"
KURTULUŞ PAKETİ
HÜKÜMET, yeni yatırımları teşvik etmek, istihdamı artırmak ve KOBİ'lere kredi desteği sağlamak için 4 milyar liralık yeni bir paket açıkladı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yeni teşvik sisteminde 81 ilin dört bölgeye ayrıldığını ve 12 sektördeki büyük yatırımların destekleneceğini belirterek, "500 bin kişiye istahdam olanağı sağlayacağız. KOBİ'ler için ise 1 milyar liralık fonla 10 milyar liralık kaynak yaratacağız" dedi. "Kriz varsa çare de var" diyen Başbakan Erdoğan, vatandaşın cebinde para olduğunu belirterek, "Para yok diye bir şey yok. Biz, 2008 yılında memurlarımızın ortalama maaşını yüzde 19.7 artırdık. Para var" diye konuştu.
Bitiş tarihi 2010 sonu
Yeni yatırım teşvik sisteminin 31 Aralık 2010'a kadar başlamış olan yatırımlara uygulanacağını söyleyen Erdoğan, "Biz bu teşvik paketini, kriz ortamını fırsata çevirmek ve rekabet gücümüzü artırmak amacıyla yürürlüğe koyuyoruz" dedi. 'Hükümet önlem almadı' şeklinde eleştiri getirenlerin hükümete karşı haksızlık yaptığını savunan Erdoğan, şunları söyledi: "6.5 yıl boyunca ekonomideki dönüşüm, cesaretle yaptığımız ve uyguladığımız reformlar zaten başlı başına tedbir olmuştur. Krizin ekonomimize ve vatandaşlarımıza etkisini sınırlandırmak için ilk andan itibaren çeşitli tedbirler aldık. 60'dan fazla değişik tedbiri başarıyla uyguladık ve bu tedbirlerin olumlu neticelerini de aldık."
Fırtına sonrası devam
Başbakan Erdoğan, teşvik paketiyle ilgili sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye bu krizi aşacak. Türkiye istikrarlı büyüme sürecini yeniden yakalayacak. Kriz ve krizin etkileri geride kaldığında, her açıdan daha da güçlenmiş, daha sağlam, daha sağlıklı bir ekonomiye, geleceğe doğru ilerlemeye devam edeceğiz. Hükümet olarak Türkiye'nin ekonomisini son derece korunaklı bir limanda tutuyoruz. Fırtına sonrasında rotamızda ilerlemeye devam edeceğiz."
Maliyeti 4 milyar lira
KOBİ'lere verilecek kredi garantisi desteği için ayrılan 1 milyar lirayla birlikte yeni teşvik ve istihdam paketinin toplam maliyetinin 4 milyar lirayı bulacağı belirtildi. Buna göre, yeni teşviklerin 2010 sonuna kadarki 1.5 yıllık maliyeti 1.8 milyar TL olacak. Kurumlar vergisi indirimi, yatırımlar için hazine arazisi tahsis edilmesi ve tekstil fabrikalarının hükümetin belirlediği illere taşınmasına vergi avantajı sağlanmasına için 1 milyar 433 milyon lirası ayrılacak. Bu desteklerin maliyeti 2009 için 451 milyon lirayı, 2010 için ise 982 milyon lirayı bulacak. Yeni teşvik sistemiyle firmaların faiz giderlerinin finansmanı da desteklenecek. Şirketlerin fabrikalarını belli illere taşımasına da nakit desteği verilecek. Bu iki uygulamanın maliyeti 2009'da 123 milyon lira, 2010'da 219 milyon lira olmak üzere toplamda 342 milyon lira olacak. Böylece, teşvik uygulamalarının toplam maliyeti 1.8 milyar liraya ulaşacak. Özel sektörde altı aylık staj programı, meslek edindirme kursu ve kamu yararına çalışma içeren istihdam paketinin 1.5 yıllık maliyeti ise 1.3 milyar lira olarak hesaplandı.
Kredi Garanti Fonu için 25 milyon lira sınırı
KOBİ'lerin Kredi Garanti Fonu'ndan yararlanabilmek için şu koşullara uyacak:
Yıllık cirosu 25 milyon liranın altında olması.
En fazla 250 çalışanı bulunması.
30 Haziran 2008 tarihinden önceki iki yıl içinde takibe düşmüş borcu olmaması.
Aynı dönemde kamuya vadesi geçmiş borcu bulunmaması.
81 il sosyo ekonomik açıdan 4 bölgeye ayrıldı
TEŞVİK sisteminin ikinci ayağı olan 'Bölgesel teşvik sistemi' ile bölgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltmayı ve sektörel kümelenmeyi öne çıkararak, uygun yatırım ortamı oluşturulması hedefleniyor. Avrupa Birliği (AB) tarafından da kullanılan istatistiki bölge verileri sınıflandırmasını esas alarak hazırlanan sınıflandırma çerçevesinde, Türkiye'de 81 il sosyo ekonomik gelişmişlik düzeylerine göre dört bölgeye ayrıldı.
12 sektördeki 'büyük yatırım'a destek geldi
Kimya: Ana kimyasal maddelerin imalatı için asgari 1 milyar lira, diğerleri için 300 milyon lira tutarındaki yatırımlar.
Petrol: Rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı için asgari 1 milyar lira tutarındaki yatırımlar.
Enerji: Yüksek yatırım gerektiren transit boru hattı ile taşımacılık hizmetleri.
Otomotiv: Motorlu kara taşıtları imalatındaki en az 250 milyon liralık yatırım projeleri.
Ulaştırma: Demiryolu taşımacılığı ile lokomotif ve vagon imalatında asgari 50 milyon liralık yatırımlar.
Taşımacılık: Liman ve liman hizmetlerinde asgari 250 milyon lira tutarındaki yatırımlar.
Elektronik: Asgari 1 milyar lira tutarındaki LCD/plazma, 150 milyon lira tutarındaki modül panel ve 50 milyon lira tutarındaki diğer elektronik sektörü üretimine yönelik yatırımlar.
Tıbbi cihaz: Tıbbi hassas ve optik aletler imalatında asgari 50 milyon lira tutarındaki yatırımlar.
İlaç: Asgari 100 milyon lira ve üzeri ilaç üretimi yatırımları.
Havacılık: Yüksek teknoloji gerektiren hava araçları imalatında kople yeni veya ürün çeşitlendirmeye yönelik asgari 50 milyon lira tutarındaki yatırımlar.
Makine: 50 milyon lira ve üzeri büyüklükteki makine imalatı yatırımları.
Madencilik: Yapısı itibariyle yüksek teknoloji ve sermaye gerektiren proje yatırımları.
Yeni teşvik sistemiyle neler hedefleniyor
Bölgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltmak.
Rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve Ar-Ge içeriği yüksek büyük yatırımlara destek.
Sektörel kümelenmeyi desteklemek.
Desteklenecek yatırım konularında ekonomik ölçek kriterlerini öne çıkarmak.
Yeni sistemde yatırımlar nasıl teşvik edilecek
Kurumlar ve gelir vergisi indirimleri.
Yatırım yeri tahsisi.
KDV istisnası.
Kredi faizi desteği.
Gümrük vergisi muafiyeti.
SSK pirimi işveren hissesinin hazine tarafından karşılanması.
Yeni teşvik sistemi üç gruba ayrılıyor
Büyük proje yatırımları.
Bölgesel ve sektörel teşvik sistemi.
Genel teşvik sistemi.
5 yıllık faiz desteği sadece 3 ve 4'üncü bölgelere
FAİZ desteği azami 5 yıl süreyle sadece üçüncü ve dördüncü bölgelere verilecek. Bu bölgelerde yatırım yapanların kullandıkları Türk lirası kredi faizinin üçüncü bölgede 3 puanını, dördüncü bölgede ise 5 puanı Hazine tarafından karşılanacak.
Kredilerdeki payı yüzde 22.9 olan KOBİ'ler de unutulmadı
YENİ teşvik paketinde toplam nakdi kredi hacminden yüzde 22.9 pay alan KOBİL'ler de unutulmadı. Mart 2009 itibariyle, toplam kredi hacmi 367 milyar liraya ulaşırken, KOBİ'lerin miktar 84 milyar lirayı buluyor. KOBİ'lere kredi garanti desteğiyle şunlar amaçlanıyor:
KOBİ'lerin finansman imkanlarına daha kolay erişimi.
Üretim, istihdam ve ihracatta devamlılığın sağlanması.
Kefalet sisteminin etkin biçimde çalıştırılması.
Hangi bölgede hangi sektör desteklenecek
Birinci bölge: Ağırlıklı olarak motorlu kara taşıtları ve yan sanayi, elektronik, ilaç, makine imalat ve tıbbi hassas ve optik alet yatırımları gibi yüksek teknoloji gerektiren yatırımlar desteklenecek.
İkinci bölge: Nispeten teknoloji yoğun sektörler desteklenecek. Ağırlıklı olarak makine imalat, akıllı-çok fonksiyonlu tekstil, metalik olmayan mineral ürünler, kağıt, gıda ve içecek imalatı sektörleri teşvik edilecek.
Üçüncü ve dördüncü bölgeler: Ağırlıklı olarak doğu ve güneydoğu illerinin yer aldığı bu bölgelerde tarım ve tarıma dayalı imalat sanayi, konfeksiyon, deri, plastik, kauçuk, metal eşya gibi emek yoğun sektörler teşvik edilecek. Ayrıca, turizm, eğitim, sağlık yatırımları da desteklenecek.
Genel teşvik sisteminde KDV ve gümrük avantajı
BÜYÜK proje yatırımları ile bölgesel ve sektörel teşvik sistemi dışında kalan yatırımlar ise genel teşvik sistemi kapsamında değerlendirilecek. Genel teşvik sistemiyle yatırımlar KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti ile desteklenecek.
4'üncü bölgede kurumlar vergisi yüzde 2'ye indi
YENİ teşvik sistemi kapsamında yüzde 20 olan kurumlar vergisinde 4 bölge için farklı oranlarda olmak üzere ciddi indirimlere gidiliyor. İndirimli kurumlar vergisinden yararlanma süresi, bölgelere ve yatırım büyüklüğüne göre değişecek. Az gelişmiş bölgelere yatırım yapanlar, daha uzun süreyle bu imkandan faydalanacak. Yeni yatırımlardan elde edilecek kárdan yatırımcıların ödeyecekleri kurumlar vergisi oranları bölgesel ve sektörel teşvik sisteminin yanı sıra büyük proje yatırımları için göre şöyle sıralanıyor:
Birinci bölge: %10
İkinci bölge: % 8.
Üçüncü bölge: %4.
Dördüncü bölge: % 2.
FABRİKAYI ANADOLU'YA TAŞI PRİMİ HAZİNE KARŞILASIN
Doğu'da istihdamı, Batı'da üretimi destek için tekstil, konfeksiyon, hazır giyim ve deri sektöründe yeni fırsatlar sunulacak. 2010 sonuna kadar birinci ve ikinci bölgeden diğer bölgelere taşınacak firmaları en az 50 istihdam koşuluyla 5 yıl süreyle SSK primini Hazine karşılayacak.
OTOMOTİVDE YENİ MODELE BÜYÜK DESTEK VERİLECEK
Motorlu kara taşıtları imalatında en az 250 milyon TL tutarındaki yatırım projeleri büyük proje kapsamında desteklenecek. Demiryolu taşımacılığı, liman hizmet yatırımları, lokomotif ve vagon imalatı da bu kapsama dahil olacak.
PAKETLER
1. PAKET
Türkiye'nin tamamı teşvik edilecek
TÜRKİYE teşvikte 4 bölgeye ayrıldı. Büyük proje yatırımları için 12 sektör belirlendi. Yatırımcılar, yeni yatırımlardan elde ettiği kardan, yüzde 20 yerine, birinci bölgede yüzde 10, ikinci bölgede yüzde 8, üçüncü bölgede yüzde 4 ve dördüncü bölgede yüzde 2 oranında kurumlar vergisi ödeyecek. İndirimli oranlardan yararlanma süresi bölge ve yatırım büyüklüğüne göre değişecek.
Doğu ve Güneydoğu gibi az gelişmiş bölgelere yatırım yapanlar, bu imkândan daha uzun süre ile faydalanacak. Yatırımcı sağladığı yeni istihdam için SSK işveren primini birinci bölgede 2 yıl, ikinci bölgede 3 yıl, üçüncü bölgede 5 yıl, dördüncü bölgede 7 yıl boyunca ödemeyecek. Ayrıca TL kredi faizi desteği verilecek.
2. PAKET
500 bin kişiye geçici iş ve meslek fırsatı
İSTİHDAM paketiyle yaklaşık 500 bin kişiye meslek ve girişimcilik eğitimi veya doğrudan istihdam imkânı sağlanacak. İşsizlere toplum yararına yapılacak işler yoluyla 6 aya kadar iş imkânı getirildi. 6 aya kadar uzatmaya da Bakanlar Kurulu yetkili olacak. 120 bin işsiz başta okullar ve sağlık kuruluşlarının bakım ve onarımları olmak üzere ağaçlandırma ve erozyon kontrolü, çevre düzenlemesi gibi toplum yararına işlerde çalıştırılacak.
Kurslarla 200 bin işsize mesleki beceri kazandırıp, meslek edinmeleri sağlanacak. 10 bin işsize girişimcilik ve eğitimi danışmanlığı verilerek, kendi işini kuracak. Lise ve üstü eğitim aldığı halde işsiz olan 100 bin gencin stajyer olarak istihdamı sağlanacak. Bu kapsamda özel sektörde staj yapacaklara 6 ay boyunca maddi destek verilecek.
3. PAKET
KOBİ'lere kredi desteği
KREDİ Garanti Sistemi'nden yıllık cirosu 25 milyon TL'nin altında ve en fazla 250 çalışanı olanlar yararlanabilecek. Hazine kredi garanti kurumlarına ilk etapta 1 milyar TL kaynak aktaracak. Böylece en az 10 milyar TL tutarındaki bir krediye kefalet sağlanacak. Yararlanacak firmaların 30 Haziran 2008 tarihinden önceki iki yıl içinde takibe düşmüş borcu olmaması ve bu tarih itibarıyla kamuya vadesi geçmiş borcu bulunmaması şartı aranacak. Kredinin yüzde 65'ine Kredi Garanti Kurumu'nca kefalet verilecek, yüzde 35'ini ise bankalar üstlenecek.
GÖRÜŞLER
Abdullah Kiğılı - Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı
Doğu'ya gidiyoruz
HÜKÜMET fevkalade doğru bir adım attı. Biz 1. Derecedeki bölgede teşvikten sonra rahatlıkla bir lojistik merkezi kurabiliriz. Doğu'ya da Güneydoğu'da bir lojistik merkezi kurmayı planlarımız arasına aldık
Hikmet Tanrıverdi - İHKİB Başkanı
Fabrika taşımak zor
UZUN süredir beklediğimiz kredi garanti fonunun devreye giriyor olmasından çok memnunuz. Sektörde birçok firma bu sayede nefes alacak. Ancak teşvik paketinin mevcut haliyle tekstilcileri Doğu ve Güneydoğu'ya taşıması zor.
Ergun Özen - Garanti Bankası Genel Müdürü
Harcama geri gelmeli
BUNLAR doğru şeyler... Keşke kaynak olsa da daha fazlasını yapabilelim. Ama bu hassas bir denge. Tüketici güveni ile birlikte tüketici harcamasının geri gelmesi lazım ki büyümeye geri dönelim. Çünkü krizden çıkış bu...
Mehmet Nane - Teknosa Genel Müdürü
Moralleri düzeltir
BİR her zaman 0'dan büyüktür. Hükümet en optimal noktayı bulmuş. Bu tür destek haberleri sektörlerin yanında vatandaşın da moralini düzeltici bir etkiye sahip. Bu adım gelir ve istihdam yaratıcı bir etkiye sahip olacak. Sektör ve ülkenin geleceği için çok olumlu bir adım.
Ümit Kiler - Kiler Holding YK Üyesi
Anadolu cazip oldu
GÜNEYDOĞU ve Doğu illeriyle Batı illerini aynı kefeye koymak zaten doğru olmayan bir stratejiydi eşitlik ve adalet açısından. Ankara'dan ötesinin daha fazla yatırım ve teşvike ihtiyacı var. Anadolu bu paketten sonra daha cazip olacak.
Tekstil hisseleri tavan yaptı
BORSA'DA teşvike en olumlu tepkiyi, kredide en büyük sıkıntıyı yaşayan tekstil şirketlerinin hisseleri verdi. KGF'nin sektörün kredi sorununu gidereceği beklentisi ile Tekstil Endeksi yüzde 3'ün üzerinde arttı. İMKB yüzde 1.9 gerilerken Akın Tekstil yüzde 23, Bossa 20, Edip İplik yüzde 15, Aksu İplik yüzde 13, Menderes Tekstil yüzde 6 değer kazandı.
LCD üretimi artacak
ELEKTRONİK sanayi sektöründe katma değeri yüksek ürünlerin imalatı için geliştirilecek büyük proje yatırımları teşvik edilecek. Bu kapsamda asgari 1 milyar lira tutarındaki LCD-plazma üretimi, 150 milyon lira tutarındaki modül panel üretimi, lazer TV, üç boyutlu TV'lerin üretimi ve asgari 50 milyon lira tutarındaki diğer elektronik sektörü yatırımları desteklenecek.
İlaç fabrikaları kurulacak
SAĞLIK sektöründe dışa bağımlılığı azaltmak ve üretim merkezi oluşturmak amacıyla ilaç ve tıbbi ürünlerin yatırımı teşvik edilecek. Tıbbi aletlerde 50 milyar lira, ilaç imalatında 100 milyon lira, hava ve uzay taşıtları imalatında 50 milyon lira ve makine imalatında da 50 milyon lira üzeri yatırımlar teşvik kapsamında değerlendirilecek.
Emek yoğunlar Doğu'ya
AĞIRLIKLI olarak Doğu ve Güneydoğu illerinin yer aldığı 3 ve 4. bölgelerde tarım ve tarıma dayalı imalat sanayi, konfeksiyon, deri, plastik, metal eşya, turizm, eğitim, sağlık yatırımlarına destek verilecek. 2. bölgede teknoloji yoğun sektörler desteklenecek. 1. bölgede ise motorlu taşıtlar ve yan sanayii, elektronik, ilaç, optik alet gibi yüksek teknoloji yatırımları desteklenecek.
Düzeye göre 4 bölge
TÜRKİYE, sosyo ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 4 bölgeye ayrıldı. Trabzon da Muş ile birlikte dördüncü derece gelişmiş bölge kapsamında yer aldı. Bölgesel teşvik sistemi ile gelişmişlik farklılıkları azaltılacak, sektörel kümelenme öne çıkacak. TÜİK tarafından güncellemeler yapılacak. Sistemden 2010 yılı sonuna kadar başlanan yatırımlar faydalanacak.
