Türkiye'nin cari açığının neredeyse tamamını oluşturan petrol ithalatına 'kaçakçılık' nedeniyle milyar dolarlık bir kayıp daha eklenirken, kesilen cezaların tahsilinin iki yıldır yapılamaması soru işaretlerine neden oluyor.
Artan otomobil sayısı ve yakıt tüketimine rağmen 'yasal' üretim ve ithalat rakamlarında artış olmaması üzerine 1996'da başlatılan kaçak ve usulsüz akaryakıt satışına yönelik operasyonlar, iki yıldır sürüyor.

Kara ve deniz sınırlarında katır sırtında gelen akaryakıttan binlerce tonluk tankerlerle gelenlere kadar Türkiye'nin dört bir yanında polis, jandarma ve Sahil Güvenlik desteğiyle operasyonlar yapıldı. Atık yağların süzülmesiyle elde edilen ve motorine katılarak akaryakıt haline getirilen '10 numara yağ' ticaretine yönelik operasyonlarla başlayan denetimler, akaryakıt satan istasyonlara ve dev akaryakıt şirketlerine kadar uzandı.

EPDK DENETİMLERİ SÜRÜYOR

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 'kaçak akaryakıt' denetimi kapsamında 29 Ağustos 2006'da 1060 noktadan numuneler aldı ve analizlerini yaptırdı. Akaryakıtı 'bozuk' çıkan ve aralarında TOTAL, OPET ve AYTEMİZ'in de bulunduğu 9 firmaya depo başına 313 bin YTL para cezası kesildi. Ancak Gümrük Müsteşarlığı, ithal edildiği beyan edilen akaryakıt ile depolarda bulunan akaryakıt arasındaki farkın 'fire kabul edilebileceği' yolunda görüş verdi, Maliye Bakanlığı' ise 16 ay boyunca cevap göndermedi ve cezalar bu nedenle kesinleştirilemedi.

DANIŞTAY YARGILAMASI BİTMEDİ

EPDK'nın ikinci denetimi ise akaryakıt istasyonlarının 'ruhsatlarına' ilişkindi. Ruhsatsız satış yaptığı belirlenen akaryakıt istasyonları ve bu istasyonlara akaryakıt veren dağıtım şirketlerine, her bir dolum karşılığında 500 bin YTL olmak üzere toplam 1 milyar 700 milyon YTL ceza kesildi. 31 Ağustos 2006'da kesilen Cumhuriyet tarihinin en büyük para cezasından en büyük payı 600 milyon YTL ile Petrol Ofisi ve ERK Petrol aldı. Dağıtım firkmalarının Danıştay'a açtıkları davalara EPDK itiraz etti. İtiraz henüz karara bağlanmadığı için işlem beklemeye alındı.


Kaçakçılık nasıl yapılıyor


Yurt dışından tankerlerle getirilen akaryakıt, uluslararası sularda küçük teknelere aktarılarak Türkiye'ye sokuluyor ve genellikle lisanssız satış yapan istasyonlardan piyasaya sürülüyor. Kullanılmış motor yağları filtreden geçirilerek '10 numaralı yağ' adıyla litresi 1,6 YTL'ye satılıyor ve motorine karıştırılarak akaryakıt olarak kullanılabiliyor. Bu piyasanın değeri de 125 milyon dolara ulaştı.
Ulusal Marker da önleyemedi


EPDK, 'Ulusal Marker' adıyla akaryakıtı işaretlemekte kullanılan özel bir kimyasal madde ithal etti. Dağıtım şirketleri, bu maddeyi akaryakıtlarına katmak zorunda. Ancak 8 Haziran 2007'de başlatılan denetimlerde Türkiye'deki toplam 11 bin 584 akaryakıt istasyonunden numuneler alınmasına başlandı. Yapılan ilk ölçümlerde 541 tesisten alınan 821 nümune TÜBİTAK'ta incelendi ve 572'si 'geçersiz' çıktı. Kaçak akaryakıt bulunduran istasyonlar ile dağıtım şirketleri hakkında inceleme başlatıldı.