22 Şubat'ta, "Bitti Muammer, gerçekten bitti!" diye yazmıştım. Bitmesi için altı ay geçmesi gerekiyormuş, daha erken sonuçlanacağını tahmin etmiştik. Albay Muammer Kaddafi direndi, tahminlerden daha zorlu çıktı, hâlâ direnmeye çalışıyor.

Ama bitti... Kaç ay sürerse sürsün biteceği belliydi. Bazıları üç hafta, bazıları iki ay, bazıları altı ay direndi, bazıları saldırıya uğrayıp yandı. Ama "Ortadoğu tipi" liderler için kesin bir son var, bu belli artık. Ne kadar direnirlerse dirensinler bu "son"dan kaçamıyorlar.

Saddam Hüseyin'le başlatalım süreci. Bayram sabahı idam edildi. Ülkesini mahvetti, bu coğrafyaya çok acı çektirdi. Onu ezmek için harekete geçenler ise bize, tarihimize, coğrafyamıza yüzyıllarca unutulmayacak yıkımlar getirdi.

Muhalifler Trablus'a girip Kaddafi'nin iki oğlunu tutuklayınca aklıma Saddam'ın sonu geldi. Bayram yaklaşıyordu. Bu bayram sabahı da bir liderin idamıyla karşılaşabilir miydik? Ya da Kaddafi'nin öldürülüş haberini alır mıydık?

Bu topraklarda semboller önemli. İntikam alanlar bütün değerleri, sembolleri, kutsalları intikamlarına aracı yaparlar. Din üzerinden, mezhep üzerinden, kimlik üzerinden kabile savaşları, çıkar savaşları yaparlar ve bunlar çoğu zaman adalet savaşı olur. "Bitti Muammer" derken şunları eklemiştik:

Osmanlı sonrası denetim altına alınan, İkinci Dünya Savaşı sonrası güncellenip garnizon devletçiklere dönüştürülen, Batı'nın yüzyıllık kaynak ihtiyacına göre dizayn edilen, bölgesel dinamiklerin ezilmesi üzerine kurgulanan sistem çöküyor. Çöken ister Mübarek, İster Bin Ali, isterse Kaddafi olsun, çökecekler ister diktatörler isterse monarşiler olsun yüzyıllık bir sistem gidiyor. Yerine ne konulacak, nasıl bir güç dengesi şekillenecek, Batı-bölge ilişkileri nasıl tanımlanacak, hangi güçler ve aktörler devreye girecek bilinmiyor. Bilenlerin, değişimi yönetmeye kalkışanların başarıp başaramayacağı da bilinmiyor. Tunus'taki değişimden bu yana, bölge insanları için özgürlük rüzgarını, sistemi inşa edenlerinse değişimi yönetme çabasını izliyoruz.

Bölgede en güçlü Arap devletinin başındaki isim giderken, en uzun ömürlü tek adam Kaddafi giderken, bugün değişime destek veriyor görünen rejimlerin de bir gün aynı şekilde gideceği hesaplanmalı.

Aktörlerin ya da rejimlerin gücü artık güvence değil. ABD dostları paçavra gibi fırlatılıp atılıyor. İsrail'in güvenlik çıkarlarına hizmet edenler bile çöküyor. Öyleyse İsrail öncelikli düşünmek de artık iktidar güvencesi vermiyor. Yanlış hesap yapanlar, kendi ülkelerine, halklarına dayanmayanlar, ABD, AB ya da İsrail'le iş tutunca iktidar garanti sananlar gidiyor.

Önceki gece muhalifler Trablus'a girdi, Albay Muammer için tarihin sonu geldi. O artık, sakinleri hızla artan, diktatörler mezarlığına gidecek. Hiçbir güç onu korumayacak. Onlarca yıl para akıttığı Afrika ülkeleri, son birkaç yıldır ilişkilerini düzelttiği ABD ve İngiltere korumayacak. Hiçbir güç, Kaddafi üzerinden hesap yapmayacak. O artık para etmiyor, daha karlı yatırım alanları var.

Bu ülke, böyle bir yıkımı yaşamamalıydı. Altı ay süren iç savaş, ölümler, ve yüz milyarlarca dolarlık zarar... Liman'da bağlı duran savaş gemilerini bile bombalayıp yok ettiler. Hava Kuvvetleri'ni yok ettiler. Ordu yeniden kurulacak.. Donanma, hava kuvvetleri yeniden kurulacak... Yüz milyarlarca dolarlık askeri harcama yapılacak. Şehirler, fabrikalar yeniden kuruyacak, kaç yüz milyar dolar harcanacak?

Kan dökülmeden, ülke yıkıma uğratılmadan aynı sonuç alınamaz mıydı? Bence alınırdı, özellikle yapılmadı. Askeri müdahale kârlı bir yatırım, dev ihaleler alınacak, pasta paylaşılacak, ülke yıkılacak ki yeniden yapılabilsin.

Kan mı dökülmüş? Kimin umurunda!

Evet, "Ortadoğu tipi" bir lider daha oyundan çıkarıldı. Bundan sonra dünya, uluslararası kamuoyu Suriye'ye yoğunlaşacak. Libya'da "başarı" kazanan NATO ya da Fransa, aynı modeli Suriye'ye uygulamanın arayışına girecek. Tunus ve Mısır farklı oldu, Libya daha farklı ve şaşırtıcı biçimde zor oldu. Suriye hepsinden daha zor, daha uzun süreli, daha yıkıcı, bölgesel etkileri fazla olacak..

Artık gözler Suriye'de..

yeniişafak