Yetkililer, petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak, bu yılın sonunda petrol faturasının azalmasını bekliyor. Türkiye'nin 2008 yılı sonu itibariyle kalan üretilebilir ham petrol rezervi ancak 15 aylık tüketimi, kalan doğalgaz rezervi ise tüketimin yaklaşık 4 aylık bölümünü karşılayabilecek düzeyde.

Türkiye'nin petrol faturası, 2008 yılında bir önceki yıla göre yüzde 24 oranında artarak 19.2 milyar dolara yükselirken, petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak, bu yıl sonunda petrol faturasının azalması bekleniyor.

Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM) verilerinden derlenen bilgilere göre, 2008 yılı itibariyle Türkiye, 21.7 milyon ton ham petrol ithalatına 15.5 milyar dolar öderken, 11.4 milyon ton petrol ürünü ithalatına da 9.5 milyar dolar ödedi.

Toplam 7.6 milyon ton petrol ürünü ihracından elde edilen dövizin de 5.8 milyar dolar gerçekleştiği dikkate alındığında, Türkiye'nin geçen yılki petrol faturası 19.2 milyar düzeyinde gerçekleşti.
Türkiye 2007 yılında ise ham petrol ithalatına 11.7 milyar dolar, petrol ürünü ithalatına 7.3 milyar dolar öderken, 3.5 milyar dolar düzeyinde petrol ürünü ihraç etmişti. Böylelikle 2007 yılında petrol faturası 15.5 milyar dolar olan Türkiye'nin ödediği tutar, 2008 yılında yüzde 24 oranında artış gösterdi.

Türkiye'nin 2020 yılında ham petrol tüketiminin iki katına çıkması bekleniyor.

2023 yılına kadar da ham petrol ve doğalgaz toplam ithalat faturasının 600 milyar dolar olacağı öngörülüyor.

Yetkililer, küresel ekonomik krizin de etkisiyle düşen petrol fiyatlarının yansımalarının, Türkiye'nin 2009 yılında ödeyeceği petrol faturasını azaltacağı görüşünde.

Kalan rezervler ne kadar yeter?
2008 sonu itibariyle, Türkiye'nin toplam üretilebilir ham petrol rezervi 172.4 milyon ton düzeyinde. Bugüne kadar ise bu rezervin 130.7 milyon tonu üretilirken, kalan ham petrol rezervi 41.7 milyon ton. Üretilebilir doğalgaz rezervi 17.4 milyar metreküp iken, bugüne kadar 10.6 milyar metreküpü üretildi. Kalan doğalgaz rezervi de 6.8 milyar metreküp. Türkiye'nin 2008 yılı sonu itibariyle kalan ham petrol rezervi ancak 15 aylık tüketimi, kalan doğalgaz rezervi ise tüketimin yaklaşık 4 aylık bölümünü karşılayabilecek düzeyde. Petrol arama çalışmaları kapsamında, geçen yıl 2008 yılında 54 adet arama, 71 adet üretim kuyusu açıldı. Bu kuyulardan 27 adedinde ham petrol, 14 adedinde doğalgaz üretimi gerçekleştirildi. Açılan 125 adet kuyunun 59 adedi Marmara, 54 adedi Güneydoğu Anadolu, 4 adedi Akdeniz, 4 adedi İç Anadolu, 3 adedi Karadeniz ve 1 adedi Ege Bölgesi'nde bulunuyor. 2008 sonu itibariyle yerli şirketlerin 291 adet, yerli ve yabancı ortaklığının 60 adet ve yabancı şirketlerin 75 adet arama ruhsatı olmak üzere toplam 426 adet arama ruhsatı bulunuyor ve ruhsat sahalarındaki arama ve üretim çalışmaları devam ediyor. 2008 yılı günlük petrol üretimi ise günde 28 bin 100 varil düzeyinde. Diğer taraftan Karadeniz'de 10 milyar varil üretilebilir petrol, 1.5 trilyon metreküp üretilebilir doğalgaz bulunduğu öngörülüyor.

"Krize rağmen petrol arama yatırımları cazibesini koruyor"
Petrol İşleri Genel Müdürü Erdal Gülderen de yaptığı değerlendirmede, Türkiye'de son yıllarda ham petrol ve doğalgaz arama çalışmalarına katılan yerli ve yabancı şirket sayılarında belirli bir artış olduğunu belirtirken, 2002 yılında sektöre yapılan yatırım 100 milyon dolar iken, 2008'de bu rakamın yaklaşık 7 kat arttığını kaydetti. Dünyada yaşanan ekonomik krizin tabiî olarak Türkiye'yi etkilediğinden, bunun yansımalarının sektörü de etkileyeceğine işaret eden Gülderen, ancak bugüne kadar yatırımlardaki düşüşün önemli sayılabilecek rakamlara ulaşmadığını söyledi. Türkiye'de 2007'de açılan arama ve üretim kuyuları 132 iken, 2008 sonuna gelindiğinde bu rakamın 125'e düştüğünü belirten Gülderen, "Yani ülkemizde açılan kuyu sayısı, bir önceki yıla göre yüzde 5'lik bir düşüş göstermiştir. Ancak yatırımlara bakıldığında 2007 yılında 579 milyon dolar seviyesindeyken, henüz net olmamasına rağmen 2008 sonunda bu rakamın 680 milyon dolar seviyelerine ulaşması beklenmektedir" diye konuştu. Dünyada 2009'un ortalarından sonra krizin geriye doğru bir düşüş trendine gireceği düşünüldüğünden, sektörün de 2010 yılından itibaren yükseliş trendine geçeceğinin öngörüldüğünü ifade eden Gülderen, şunları kaydetti: "Dünyada düşen fiyatların ülkemizdeki arama yatırımlarının gerilemesine bir etkisi olacaktır, ancak gerilemenin hangi seviyelere kadar olacağı henüz netleşmemiştir. TPAO, Brezilya şirketi olan Petrobras Oil şirketini 2006 yılında ülkemize getirerek Karadeniz'de yatırım çalışmalarına başlamasını sağlamasının ardından, 2008 yılında bir başka dünya devi olan ABD'li Exxonmobil şirketinin yine Karadeniz'deki arama çalışmalarına yatırım yapmasını sağlamıştır. Bu da şunu göstermektedir; dünyada ve ülkemizde yaşanan ekonomik krize, ayrıca ham petrolün varil fiyatındaki büyük gerilemeye rağmen, ham petrol ve doğalgaz aramalarına yatırım yapmak hâlâ cazibesini korumaktadır."

Petrolde veri toplama seferberliği başlatılıyor
Önemli ham petrol ve doğalgaz rezervine sahip bulunan Türkiye'de, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Genel Müdürlüğü'nce bu yönde sürdürülen aramalara vasıfsız işçiler de katkı sağlayacak. Yurtdışındaki arama faaliyetlerinin yanı sıra, yurtiçinde de son yıllarda arama faaliyetleri ile bazı bölgelerde yeni rezervler elde eden TPAO Genel Müdürlüğü, hizmet alımı yöntemi ile ham petrol arama faaliyetlerini bütün Türkiye geneline yaygınlaştıracak. Bu amaçla TPAO Genel Müdürlüğü gündemine aldığı yeni sismik veri projesi ile Türkiye'yi karış karış arayacak. Sismik veri toplama çalışmalarında vasıfsız işçilerden de faydalanılacak.

HİZMET ALIMI İHALESİ AÇILDI
TPAO Genel Müdürlüğü'nün "hizmet alımı" yöntemi ile yürütülecek olan sismik veri projesi kapsamında; "Türkiye'nin her bölgesinde sismik veya sismik dışı yöntemler için veri toplama amaçlı olarak; sondaj öncesi petrol ve doğalgaz arama faaliyetleri için her türlü arazi şartlarında yürütülen sismik veya gravite, jeoloji saha çalışmalarında, projelerin bulunduğu il, ilçe veya köy çalışma sahalarının mahallinden temin edilmesi önerilen proje alanlarında, teknik şartnamede tariflenen idarenin asli olmayan hizmet işlerinin yapılabilmesi yönünde ihtiyaç duyulan saha ekiplerinde, toplam her ay için 258 kişi veya karşılığı 7 bin 740 yevmiye olan vasıfsız mahalli işçilik hizmeti alımı" bulunuyor. 17 Nisan 2009 tarihinde TPAO Genel Müdürlüğü'nde yapılacak ihale sonrasında veri toplama hizmet çalışmaları 31 Aralık 2009 tarihine kadar devam edecek.