Afro-Amerikalı George Floyd’un ırkçı beyaz bir polis memuru tarafından öldürülmesi üzerine başlayan protesto gösterilerinde meselenin köküne iniliyor. Amerika’yı “keşfeden” Kristof Kolomb’un heykellerine saldırıyor göstericiler. O Kristof Kolomb ki, 1492’de “keşfettiği” Amerika’nın bugün Haiti ve Dominik Cumhuriyeti diye anılan mıntıkasında İspanyollar adına valilik yaparken (1492-1499) yerli halktan binlerce insanı köleleştirerek “Yeni Dünya”da köleciliği ilk başlatan kişi oldu. 1502 itibarı ile Afrika’dan getirilen kölelere kendisi yetişemedi, ama oğlu (tam da babasının oğlu) Diego Kolomb onlardan binlercesini -tabii ki Amerikan Yerlisi kölelerle beraber- tepe tepe kullanacaktı.

Diego Kolomb da o bölgeye sömürge valisi olarak tayin edildi. Bir yandan İspanya Krallığı adına zulüm işlerken, öbür yandan kendi şeker pancarı tarlalarında çalıştırdığı kölelere kan kusturdu. Kan kusan köleler bilendi, bilendi, bilendi ve 25 Haziran 1522’de (Bir rivayete göre 1521) isyan bayrağını çekti.

Noel’in ikinci günü. Volofların günü. Diego Kolomb’un Santo Domingo’daki çiftliğinde görevli İspanyollar akşamdan kalma; gece boyu aldıkları alkolün etkisinde; uyuşuk. Batı Afrika’daki Volof kabilesinden Müslüman köleler, İspanyol ‘efendileri’ni etkisi hale getirir ve çiftliği ateşe verip civardaki başka çiftliklere doğru yürüyüşe geçerler. Birçok Afrikalı kardeşlerini ve bazı rivayetlere göre yerli halktan da bazı köleleri zincirlerinden kurtarıp isyan ordusuna katarlar. Amerika kıtasındaki ilk köle ayaklanması. Diego Kolomb komutasındaki İspanyol birlikleri bu ayaklanmayı birkaç gün içinde bastırır ama Volofların öncülüğündeki yeni ayaklanmaların önü alınamaz…

Voloflardan yaka silken İspanya Krallığı, 11 Mayıs 1526 tarihli bir kararname ile, Afrika’dan Amerika’ya köle olarak Volof getirmeyi yasakladı. Bazı köle tacirleri Volof ‘ithalatına’ devam edince ve köleliği reddeden Voloflar da ayaklanmaya devam edince 1532’de yeni bir kararname yayımlanarak “kibirli, itaatsiz, asi, ıslah olmaz” Voloflarla ilgili yasağın altı kalın çizgilerle çizildi. “Kibirli”ymiş Voloflar! Zalime boyun eğmemenin adı olarak “kibir” baş göz üstüne.

Amerika Birleşik Devletleri’nde ekseriyeti Afrika kökenli olan göstericilerin Kristof Kolomb heykellerini yıktıklarına dair haberleri okurken, 500 sene önce Santo Domingo’da yakılan çiftliği hatırladım hep. Columbus şehrindeki Kolomb heykelinin tepkiler üzerine mahalli idare tarafından kaldırılması da bana Volofların gününü hatırlattı.

Kristof Kolomb’un oğlunun çiftliğini yakarak Amerika’da siyah isyan geleneğini başlatan o “kibirli, itaatsiz, asi, ıslah olmaz” Voloflara selam olsun. Allah ganî ganî rahmet eylesin o yiğit özgürlük savaşçılarına.