Adaylığı İran Anayasa Koruma Konseyi tarafından reddedilen eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Independent Farsça'ya verdiği özel röportajda cumhurbaşkanlığı seçiminin milli iradenin sembolü olduğunu, seçimlerin sandığa bir kağıt parçası atıp gitmekten ibaret olmadığını belirtti.

Ahmedinejad şunları söyledi:

"Bir yanda yasal yükümlülüklerimizin olduğu zamanlar, diğer yanda da sokakta olumlu ve ilerici gelişmeler olmasını istediğimiz zamanlar vardır. Ülkenin ilerlemesi ve kalkınması için halkın iradesini özgürce ifade etmesi gerek."

"Halkın hür iradesi her şeyi değiştirebilir. Hiçbir engel milletin kolektif iradesi karşısında duramaz. Seçimler, ebediyete kadar sürmesi gereken bu iradenin aracıdır."

"Hem İran'da hem de tüm dünyada, ortak ve kararlı iradenin ülkelerin yönetimine nüfuz edeceği, böylece bugün tanık olduğumuzdan daha iyi günlerin geleceğini umduk ve hâlâ umuyoruz."

Ahmedinejad, 18 Haziran 2021'deki seçimleri halk referandumuyla kıyaslayan ve İran'daki yönetim yapısına karar verecek yeni bir referanduma ihtiyaç duyulduğunu söyleyen son tweet'inden de bahsetti.

"Her seçimin referanduma dönüşmesini beklemesem de bizzat yetkililer bunu referandum olarak adlandırdı ve verilen her oyun İslam Cumhuriyeti'yle yapılan sözleşmenin yenilenmesi demek olacağı sloganıyla seçime katılım çağrısı yaptı. Dolayısıyla, seçimi referanduma çeviren bizzat onlardı."
 

(Independent Farsça)

Ahmedinejad şöyle devam etti:

"İranlıların neredeyse yüzde 100'ü ilk referanduma katıldı ve oyların yüzde 98,9'u İslam Cumhuriyeti'ni destekleyen evet oylarıydı. Şimdi halk katılımı yüzde 48'e düştü. Bazılarının yaptığı gibi geçersiz oyları da hesaba katarsanız, bu oran %40'ın altına iniyor."

"Halk aynı halk. İran ulusu, tarih boyunca kendine sahip çıkarak kültürünü ve değerlerini korumayı bildi. Şimdiki halk, 1978, 79 ve 80'de düşman karşısında ülkesini savunan, çocuklarını mayın tarlalarına gönderen ve toprağının bir metresini bile kaybetmeyen halkla aynı."

"Bence bu duruma sebep olanlardan hesap sorulmalı. Tepeden bakma tavrını bırakıp halka cevap vermeleri gerek. Atılacak ilk adım, bu büyük ve kadim ulusun geri çekilmesine ve uç bir konuma düşmesine sebep olacak ne yaptıkları üzerine düşünmek olurdu. Bunun yapılacağını umuyorum."

Ahmedinejad, yönetime karşı eleştirel duruşu nedeniyle baskı görüp görmediğini soran Independent Farsça'nın Genel Yayın Yönetmeni'ne cevaben şunları söyledi:

"Reform dünyasına giriyorsanız, sonuçlarıyla yüzleşmeye de hazır olmanız gerek. Son yıllarda artan bir baskıyla karşı karşıyayız. En iyi arkadaşlarım baskı altındaydı. Şu anda önemli sayıda meslektaşım her an uygulanabilecek ağır cezalarla karşı karşıya."

Ahmedinejad şöyle devam etti:

"İran siyaset tarihinin en sert propagandası bize karşı yapıldı. Yurttaşların daveti üzerine Urmiye'yi (kuzeydoğudaki Batı Azerbaycan vilayetinin başkenti) ziyaret etmeyi planlıyorduk. Sokağa çıkma yasağı ilan edildi, gece boyunca pek çok kişi kaçırıldı ve pek çok kişi tehdit edildi. Her gün bu baskıyla karşı karşıya kalıyoruz ama dediğim gibi, eğer reform istiyorsak ne olursa olsun bu engelleri aşmamız gerekiyor."

"Geçen haftaki röportajımda söylediğim gibi hayatımı devrime ve devrimin değerlerine, İmam Mehdi'ye (gaybet halinde gizlendiğine inanılan son Şii imamı), sosyal reformlara ve büyük İran ulusuna hizmete adadım."

Eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, 18 Haziran'da gerçekleşen seçimler için adaylığını açıkladıktan sonra basın toplantısı düzenlerken (AP)

Ahmedinejad, adaylığı reddedilmeden önce General Nejat'la (İslam Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarından biri) yaptığı görüşmeye değinerek şunları söyledi:

"Bu konuda zaten kapsamlı bir şekilde konuştum. Nejat'ın görüşlerinin özünde şu vardı: 'Bizi devrimci güçlerle ve Hizbullah güçleriyle karşı karşıya getirecek hiçbir şey yapmayın.'"

Ahmedinejad adaylığının reddedilme nedeninin açık olduğunu ama Anayasa Koruma Konseyi'nin henüz herhangi bir açıklama yapmadığını vurguladı.

İran yönetiminin birliği söz konusu olunca da Ahmedinejad şunları söyledi: 

"Daha önce de hükümetin üç organının (yasama, yürütme ve yargı) aynı siyasi fraksiyondan olduğu bu durumda bulunduk ama olumlu bir sonuç çıkmadı."

"Başarıya, açık bir manifesto ve güçlü bir yönetime sahip olarak, mantıklı ve akıllı yönetimin gerekliliklerini yerine getirerek, tüm halkın desteğini kazanarak ulaşılır. Aksi takdirde hizipler kendi arasında rekabete girer ve binlerce sorun çıkar."

Ahmedinejad, son 40 yılı gözlemleyen biri olarak hiçbir siyasi hizbin ülke yönetimi için bir araya getirici ve etkili bir program sunduğuna şahitlik etmediğini söyledi.

Ülke yönetiminde yapılacak reform planlarına dair şunları söyledi:

"Mevcut sorunları üç kademeye ayırdım: İdealler (hedefler), (yönetim) yapıları ve idare."

"İdealler kademesinde, devrim ideallerinin kaybolduğuna inanıyorum. Nereye gitmek istediğimizi bilmediğimizi düşünüyorum. Her idealin aracı olan yönetim de bir hedefe dönüştürülmüş gibi görünüyor. Bu idealleri yeniden değerlendirmeli ve onlara dair ulusal bir mutabakata varmalıyız. Yapılar da bu idealleri gerçekleştirmek için var. En önemli idealler, ulusal egemenlik ve kendi kaderini tayin hakkının, özgürlüğün ve adaletin yeniden canlanması."

"Her yapının kendine has özellikleri olmalı. Söylediklerim, iki (anayasal) yetkinin ötesine geçerek ülkedeki karar alma sisteminin bel kemiğini teşkil ediyor. Yetki ve sorumluluk dengede olmalı, her düzeyde belirli bir prosedür olmalı ve bunlar kısa ve şeffaf olmalı. Bunlar şu anda mevcut değil. Ülke meselelere ulusal ve kapsamlı bir bakış açısına ihtiyaç duysa da meclisin tutumu yerel ve hükümetin tutumu da bölgesel. Yetkinin kapsamının sorumluluk düzeyiyle eşleşmesi gerekiyor."

"Özgürlük, adalet, haysiyet ve ilerlemeye doğru yöneldiğimiz üçüncü kategorideyse doğal olarak tutumlarla ideallerin eşleşmesi gerek. Uygulanabilir olmalılar ve her şeyden önce de yetki halkın iradesinin ürünü olmalı."

"Hükümetlerin halkın iradesini yerine getirmekten başka bir işlevi yok ama ne yazık ki dünyada ve özellikle de İran'da yapılar (yönetim) kendini halkın iradesine karşı meşrulaştırıyor. Bu reformlar bir veya iki anayasal organla sınırlı değil ama yapılmaları gerek."

"Yönetim, idealler ve atamalar gerektiği gibi yapılmazsa ilerleme olmaz ve hiçbir şey başarılmaz."

Mahmud Ahmedinejad, İranlıların önümüzdeki 4 yıla dair siyasi, ekonomik ve sosyal beklentilerine dikkat çekti.

"Ulus tektir. Halk arasında kime oy verdikleri dışında kutuplaşma olmaz fakat güçlü hizip ve politikacılar arasında önemli kutuplaşmalar olur. Geleceğimiz parlak. Ulusun ideallerin zirvesine ilerlemeye karar verdiğini görebiliyorum ama bunun için belirli bir yoldan geçmek gerek ve bunu akıllıca bir şekilde yaptıklarını düşünüyorum."

"İran hünerin, kültürün, sonsuz zenginliğin ve tarihin ülkesidir. Sonuçta 7 bin yıllık bir ulusuz. Yüzlerce iniş çıkış gördük, bundan katbekat daha zor ve karmaşık durumlar yaşadık ama ulusun birlik ve tarihi değerlere olan inancıyla bunların üstesinden geldiğine tanık olduk."

"Bugün İranlıların hızlı yol aldıklarına inanıyorum ki bu, farkındalık seviyelerini gösteriyor. Dayanışma hızının, dayanışma seviyesinin ve farkındalığın eşsiz olduğunu görebilirsiniz. Bütün bunlar bize, ulusun ve iradesinin menfaatine olumlu olayların yaşanacağını ve durumun tamamen değişeceğini söylüyor."

İbrahim Reisi'nin bölge ülkelerine yaklaşımına dikkat çeken Ahmedinejad şunları söyledi:

"İki meseleye dikkat etmek gerek. İranlılar reformist ya da muhafazakar gibi siyasi kategorilere uymaz. İran ulusu hem son derece reformisttir hem de tarihsel inançlarına da eşit derecede bağlıdır. İran kültürünün dünyada sürekli modalar yaratmasının sebebi de budur."

"Bölge ülkeleri ve ulusları arasında dostlukla kardeşlikten başka bir alternatif yok. Hepimiz birbirimizin bütünlüğüne saygı duymalı, birbirimizin işine karışmaktan ve bölgede hakimiyet kurmaya çalışmaktan kaçınmalıyız. Saddam Hüseyin bunu bir kez yaptı ve sonucuna hep birlikte şahit olduk."

Mahmud Ahmedinejad, bazı komşu ülkelerle ilişkilerinin sınırlamalara maruz kaldığını ama tüm komşuları gerçekten sevdiğini söyledi.

"Mesajlarıma hemen cevap vermelerini beklemiyorum ama cevap vereceklerini umuyorum. Hepimizin bölgede barışı istediğinden eminim ama bunun için işbirliği ve destek gerek."