Ekonomik krizin Türkiye'ye maliyeti
Krize karşı alınan 36 tedbirin 2008-2010 dönemindeki toplam maliyeti 54,4 milyar lira olarak belirlendi.
Bunun 14 milyar lirasını gelir, 27,6 milyar lirasını harcama, 12,8 milyar lirasını da bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali tedbirler oluşturdu. KKDF indiriminin tahmini mali yükü 1,3 milyar lira, motorlu taşıtlardaki ÖTV indiriminin 600 milyon lira, mobilyanın 200 milyon lira, beyaz eşyanın da 80 milyon lira olarak hesaplandı.
Krize karşı alınan 36 tedbirin, 2008-2010 dönemindeki toplam maliyeti 54 milyar 371 milyon lira olarak belirlendi. Kriz tedbirlerinin yarısını da harcamayla ilgili tedbirler oluşturdu.
Katılım Öncesi Ekonomik Program verilerinden yapılan derlemeye göre, küresel finansal krizin Türkiye'yi de etkilemeye başlamasının ardından alınan tedbirler, ''gelir tedbirleri, harcama tedbirleri ve bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali tedbirler'' olarak nitelendirildi.
Krize dönük olarak 20 gelir, 11 harcama, 6 adet de bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali tedbir alındı.
Varlık barışı, teşvik sistemi uygulamaları, özel tüketim vergisi (ÖTV), katma değer vergisi (KDV) ve harç indirimleri, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) kesintisinin düşürülmesi gibi gelir tedbirlerinin 2008-2010 dönemindeki mali yükü 14 milyar 22 milyon lira olarak belirlendi. Gelir tedbirleriyle en büyük katkı SSK işveren payındaki 5 puanlık indirimle sağlandı. Söz konusu düzenlemenin maliyeti, 3 milyar 358 milyon lirası 2009 yılı, 3 milyar 959 milyon lirası da 2010 yılına ait olmak üzere, 7 milyar 317 milyon lira oldu.
2.5 MİLYAR LİRALIK VERGİ İNDİRİMİ
Katma değer vergisi, özel tüketim vergisi ve tapu harçlarındaki 3 aylık indirimin toplam maliyeti de 2 milyar 736 milyon lira olarak hesaplandı.
Bunun 240 milyon lirasını hisse senedi kazançlarında yerli yatırımcılara uygulanan stopajın sıfıra düşürülmesi, 210 milyon lirasını internetteki ÖTV oranının yüzde 15'ten yüzde 5'e indirilmesi, 600 milyon lirasını motorlu taşıtlardan alınan ÖTV indirimi, 80 milyon lirasını beyaz eşyadaki ÖTV indirimi, 500 milyon lirasını 150 metrekarenin üzerindeki konut satışlarındaki KDV indirimi, 200 milyon lirasını yeni işyeri satışlarındaki KDV indirimi, 200 milyon lirasını mobilyadaki KDV indirimi, 75 milyon lirasını bilgi teknoloji ürünlerindeki KDV indirimi, 150 milyon lirasını makine, teçhizat, ekipman alımlarındaki KDV indirimi, 481 milyon lirasını da tapu işlemlerindeki harç indirimi meydana getirdi.
Harcama tedbirleri de 27 milyar 576 milyon liralık bir yekün tuttu. Harcama tedbirlerindeki en büyük kalemi ise 8 milyar 711 milyon lira ile GAP, diğer altyapı projeleri ve sulama sistemleri için hükümetin 2008-2012 dönemindeki ilave kaynak olarak 19,4 milyar lirayı kullanması oluştururken, ikinci en büyük kalemi de 6 milyar 109 milyon lira ile memur maaşlarında yapılan artışlar oluşturdu. Kısa çalışma ödeneğinin yüzde 50 artırılması ve süresinin de 3 aydan 6 aya yükseltilmesinin maliyeti 1 milyar 529 milyon lira, merkezi hükümetten mahalli idarelere yapılan transferler de 5 milyar 589 milyon liralık bir maliyet ortaya çıkardı.
Bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali tedbirlerin tahmini yükü ise 12 milyar 773 milyon lira olarak hesaplandı. Bunun 5,1 milyar lirası, ihracat reeskont kredileri limitinin 500 milyon dolardan 1 milyar dolara yükseltilmesiyle oluşurken, söz konusu düzenlemeyi 2 milyar 805 milyon lira ile Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiyi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından ihracatçı küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) sıfır faizli kredi imkanı tanınması, 1,7 milyar lirasını da Hazine Garanti Limiti düzenlemesi, 1,5 milyar lirasını da TOBB ile Halk Bankası arasında yapılan anlaşma ile KOBİ'lere düşük faizli kredi kullandırılması sağladı.